Γρηγόρη Κλαδούχου : Η μυθολογία της Αίγινας

 

Η Αίγινα δεν είναι απλώς ένα νησί του Σαρωνικού. Είναι ένας χώρος βαθιά ριζωμένος στην ελληνική μυθολογία, ένας τόπος που γεννά ήρωες, προκαλεί θεούς και δίνει στο ελληνικό έπος έναν από τους πιο φοβερούς πολεμιστές: τους Μυρμιδόνες.

1. Η Ωραία Νύμφη και η Θεϊκή Αρπαγή

Στην αρχή της ιστορίας βρίσκεται η Αίγινα, η ωραία κόρη του ποταμού θεού Ασωπού και της νύμφης Μετώπης. Η ομορφιά της τράβηξε το βλέμμα του Δία, ο οποίος, όπως συχνά συνέβαινε, την ερωτεύτηκε. Για να ξεφύγει από το βλέμμα της ревιάρας συζύγου του, Ήρας, ο Δίας μετέφερε την Αίγινα στο ομώνυμο νησί (το οποίο μέχρι τότε λεγόταν Οινώνη) και εκεί συνευνάστηκε μαζί της. Από αυτήν την ένωση γεννήθηκε ο Αιακός (Αιακός), που θα γινόταν ο πρώτος και πιο ευσεβής βασιλιάς του νησιού.

2. Η Οργή της Ήρας και η Καταστροφή

Η Ήρα, εξαγριωμένη από την απιστία του Δία, αποφάσισε να πάρει εκδίκηση όχι στον ίδιο, αλλά στο νησί που έφερε το όνομα της αντιπάλου της και στον γιο τους. Έστειλε λοιπόν μια φοβερή πανούκλα (που σε ορισμένες εκδοχές του μύθου personified ως τα τρία φίδια που αναφέρονται στο κείμενό σας). Η νόσος δηλητηρίασε τις πηγές και εξόντωσε σχεδόν όλους τους κατοίκους του νησιού. Ο μόνος που επέζησε ήταν ο Αιακός, γιος του Δία.

3. Η Γέννηση των Μυρμιδόνων

Μοναχικός και θλιμμένος, ο Αιακός προσευχήθηκε στον πατέρα του, Δία, να του δώσει συντρόφους.

Ο Δίας απάντησε στην προσευχή του με ένα θαύμα: μετέτρεψε τα μυρμήγκια (μύρμηκες) ενός δρυός σε ανθρώπους. Αυτοί οι νέοι άνθρωποι ονομάστηκαν Μυρμιδόνες (από την ελληνική λέξη για το μυρμήγκι, «μύρμηξ»). Ήταν άνθρωποι εξαιρετικά εργατικοί, πειθαρχημένοι και γενναίοι πολεμιστές, ακριβώς όπως τα έντομα από τα οποία προέκυψαν.

4. Ο Αιακός: Ο Δίκαιος Βασιλιάς

Ο Αιακός αναφέρεται συνεχώς στην παράδοση ως ένας από τους πιο δίκαιους και ευσεβείς ανθρώπους της εποχής του. Η φήμη του για δικαιοσύνη ήταν τόσο μεγάλη που όταν μια σοβαρή ξηρασία χτύπησε την Ελλάδα, οι Έλληνες ζήτησαν τη μεσολάβησή του προς τους θεούς. Οι προσευχές του έφεραν βροχή και έσωσαν την χώρα. Η αρετή του ήταν τόσο μεγάλη που μετά το θάνατό του, έγινε ένας από τους τρεις Κριτές του Κάτω Κόσμου (μαζί με τον Μίνωα και τον Ραδάμανθυ), με την αποστολή να κρίνουν τις ψυχές των νεκρών.

5. Η Αίγινα ως Κοιτίδα Ηρώων

Ο Αιακός απέκτησε τρεις γιους που έγιναν κεντρικές μυθολογικές φιγούρες:

· Πηλέας: Πατέρας του μεγάλου ήρωα Αχιλλέα. Μετά από ένα ατύχημα (το ομολογουμένως φόνο του ετεροθαλούς αδελφού του, Φώκου), κατέφυγε στη Φθία (Θεσσαλία), όπου ίδρυσε ένα νέο βασίλειο Μυρμιδόνων.

· Τελαμώνas: Συμμετείχε στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου και στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Έγινε βασιλιάς της Σαλαμίνας και πατέρας του Αίαντα (Αντία), του μεγάλου ήρωα του Τρωικού Πολέμου.

· Φώκος: Ο αγαπημένος γιος του Αιακού από τη νύμφη Ψαμάθη. Ο φθόνος των αδελφών του, Πηλέα και Τελαμώνα, οδήγησε στο φόνο του, γεγονός που ανάγκασε τους δύο να εξοριστεί από το νησί.

6. Οι Μυρμιδόνες στον Τρωικό Πόλεμο

Η κληρονομιά της Αίγινας κορυφώθηκε στον Τρωικό Πόλεμο. Οι απόγονοι των Μυρμιδόνων, τώρα με επικεφαλής τον Αχιλλέα (εγγονό του Αιακού), ήταν το πιο μαχητικό και τρομερό σώμα στρατού στο στρατόπεδο των Αχαιών. Όπως περιγράφεται στο κείμενό σας, πολέμησαν με 50 πλοία (2.500 άνδρες) και η αποχή τους από τη μάχη, λόγω της μάχης του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα, κλόνισε τα front των Ελλήνων.

Η τελική τους συμβολή, πρώτα με τον Πάτροκλο και μετά με τον εκδικητικό Αχιλλέα, ήταν καθοριστική για την έκβαση του πολέμου.

7. Η Κληρονομιά

Μετά την πτώση της Τροίας, οι Μυρμιδόνες ακολούθησαν τον Νεοπτόλεμο (ή Πύρρο), γιο του Αχιλλέα, στην Ήπειρο, όπου ίδρυσαν νέα βασίλεια. Η φυλή τους σταδιακά αφομοιώθηκε από άλλες ελληνικές φυλές, αλλά το όνομά τους έμεινε συνώνυμο με τον απόλυτο, πειθαρχημένο και ανελέητο πολεμιστή.

Η μυθολογία της Αίγινας είναι μια ιστορία θεϊκής αγάπης, τραγικού ολέθρου και θαυμαστής αναγέννησης. Από την καταστροφή, γεννήθηκε μια νέα φυλή ανθρώπων που άφησε το στίγμα της στην επική παράδοση της Ελλάδας. Το νησί δεν ήταν απλώς ένα γεωγραφικό σημείο, αλλά η κοιτίδα μιας ηρωικής γενιάς που άλλαξε τον μύθο και, κατ' επέκταση, την ιδέα του ήρωα στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

_____________________________________________

Απόσπασμα από Αττική ερυθρόμορφη λήκυθο του ζωγράφου Αχιλλέα όπου απεικονίζεται ο Δίας να καταδιώκει την νύμφη Αίγινα. Ο θεός φέρει στο κεφάλι στεφάνι ελιάς και κρατά σκήπτρο με λωτό_450π.Χ._μουσείο Βοστώνης. https://www.theoi.com/image/O26.2Aigina.jpg