Αρχιπέλαγος: για το σάλο περί ΜΚΟ

Toυ Θοδωρή Τσιμπίδη*

Tον τελευταίο καιρό, λέγονται και γράφονται για άλλη μία φορά, πολλά περί των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά,  και φοβόμαστε ότι θα υπάρξουν πολλές ακόμα, όποτε οι συνθήκες ευνοούν την παραπληροφόρηση. Μοιάζει να επιχειρείται (σκόπιμα;) η διαμόρφωση μίας άδικης δημόσιας εικόνας για το σύνολο των φορέων της κοινωνίας των πολιτών, όπου κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Κάποια ΜΜΕ δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να ρίξουν στην πυρά το σύνολο των ΜΚΟ, συμμετέχοντας στο παιχνίδι των πολιτικών, προκειμένου να καλύψουν τα ίχνη των πολυάριθμων οικονομικών σκανδάλων. Έτσι όμως ακυρώνουν τις προσπάθειες πολλών εκατοντάδων πολιτών, οι οποίοι επί δεκαετίες δίνουν μία ανιδιοτελή και δύσκολη μάχη για την κάλυψη των αδυναμιών και των ελλείψεων του κρατικού μηχανισμού, όπως επίσης και της αδιαφορίας των πολλών. Το ότι υπήρξε επί δεκαετίες ένα όργιο κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος είναι γεγονός, όχι μόνο από κάποιες ΜΚΟ (οι οποίες στην πλειονότητά τους σχετίζονταν με πολιτικούς και θρησκευτικούς παράγοντες), αλλά και από πολλούς άλλους, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην κατάσταση που βιώνουμε όλοι σήμερα. Επομένως, αποτελεί πραγματική ανάγκη ο έλεγχος της ορθής αξιοποίησης των δημόσιων πόρων που έχουν λάβει και συνεχίζουν να λαμβάνουν όχι μόνο όλες οι ΜΚΟ, αλλά και όλοι οι φορείς που διαχειρίζονται δημόσιους πόρους. Στις υπόλοιπες ανεπτυγμένες χώρες, ένας αποτελεσματικός κρατικός ελεγκτικός μηχανισμός είναι αυτονόητος. Στην Ελλάδα όμως αποτελεί ένα ακόμα πυροτέχνημα αποκάλυψης σκανδάλου, το οποίο αφού εξυπηρετήσει την πολιτική του σκοπιμότητα, γρήγορα θα ξεχαστεί μαζί με τα προηγούμενα. Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», όσο και πολλοί άλλοι μη-κυβερνητικοί φορείς, συνειδητά αρνήθηκαν να εμπλακούν στο παιχνίδι των αδιαφανών χρηματοδοτήσεων, παρόλο που θα μπορούσαν εύκολα να επωφεληθούν από αυτές. Οι προσπάθειες όμως και ο καθημερινός αγώνας των φορέων της πραγματικής κοινωνίας των πολιτών, που συνήθως είναι σιωπηρές, δεν προβάλλονται στην πραγματική τους έκταση στα ΜΜΕ, παρότι καλύπτουν ζωτικές ανάγκες των πολιτών και της κοινωνίας. Το έργο που επιτελούν είναι σημαντικό και αγγίζει διάφορα κοινωνικά προβλήματα, όπως η σίτιση απόρων, παιδιών, εξαρτημένων και η περίθαλψη τραυματισμένων άγριων ζώων. Φορείς όπως το Αρχιπέλαγος δίνουν ένα διαρκή αγώνα για τη διάσωση του περιβάλλοντος και των φυσικών μας πόρων, στηρίζοντας συγχρόνως και τις κοινωνίες που εξαρτώνται από αυτό. Ως Αρχιπέλαγος έχουμε καταγγείλει πολλάκις την κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος. Τα ποσά που αναφέρονται στα πρόσφατα δημοσιεύματα των ΜΜΕ, ωχριούν μπροστά στους εθνικούς και ιδίως στους κοινοτικούς πόρους που ξοδεύτηκαν μάταια στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια για δήθεν περιβαλλοντικούς σκοπούς, και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις είχαν μηδαμινό επί της ουσίας αποτέλεσμα. Όχι μόνο τα χρήματα δεν επιτέλεσαν τους σκοπούς τους, αλλά έμμεσα συνέβαλαν στη διαμόρφωση των τεράστιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε σήμερα σε πολλούς τομείς του περιβάλλοντος. Παράλληλα, η Ε.Ε. είναι ήσυχη ότι έχει επενδύσει επαρκώς πολλά εκατομμύρια σε προγράμματα για την προστασία της ελληνικής φύσης. Ως Αρχιπέλαγος, απευθυνόμαστε στους χιλιάδες Έλληνες που εδώ και πολλά χρόνια παρακολουθούν τις προσπάθειές μας και τις στηρίζουν ηθικά και υλικά. Πρέπει να τονίσουμε τον ανιδιοτελή, δύσκολο και μοναχικό αγώνα που κάνουμε εδώ και 15 και πλέον χρόνια. Το Αρχιπέλαγος συνειδητά απέχει από την κακοδιαχείριση των δημόσιων πόρων (εθνικών ή κοινοτικών), και χαρακτηριστικό είναι μάλιστα ότι εμείς, οι βασικοί συντελεστές του Αρχιπελάγους, έχουμε εκποιήσει τη ζωή μας, έχουμε υποθηκεύσει όλα τα περιουσιακά μας στοιχεία και έχουμε εκθέσει την προσωπική μας ζωή. Στην προσπάθειά μας να προστατεύσουμε το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, έχουμε υποστεί προσωπικές αγωγές, μηνύσεις και απειλές κατά της ζωής μας από πολλούς που έχουν κέρδος από την καταστροφή των θαλασσών και των φυσικών μας πόρων. Βιώνουμε κυριολεκτικές και μεταφορικές φουρτούνες που δεν ευχόμαστε να υποστεί κανένας συμπολίτης μας. Επίσης, έχουμε συνειδητά αρνηθεί δεκάδες χορηγίες «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» από ρυπογόνες εταιρείες, οι οποίες στοχεύουν να χειραγωγήσουν τη δράση μας, ενώ δυστυχώς βλέπουμε το «περιβαλλοντικό λόμπυ των Αθηνών» να χρηματοδοτείται από τις ίδιες εταιρείες χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Σε πολλές περιπτώσεις έχουμε απέναντί μας και ένα παλαιοκομματικό πολιτικό σύστημα, το οποίο απαξιώνει και αδιαφορεί για το περιβάλλον, ακολουθώντας την αρχή: «ή είσαι μαζί μας και επωφελείσαι ή εναντίον μας και θα σε πολεμήσουμε». Μας προκαλεί μεγάλη απογοήτευση ότι μερίδα αυτών που καταγγέλλουν το σκάνδαλο των αδιαφανών χρηματοδοτήσεων σε κάποιες ΜΚΟ, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους αφήνουν να εννοηθεί ότι το πρόβλημα δεν είναι η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, αλλά το γεγονός ότι δεν είχαν μία ΜΚΟ ώστε να μπορέσουν και οι ίδιοι να επωφεληθούν. Έπειτα λοιπόν από έναν τόσο δύσκολο και συνειδητά ηθικό αγώνα, το Αρχιπέλαγος διεκδικεί να δοθεί ένα τέλος στην προσπάθεια δηλητηρίασης της κοινής γνώμης έναντι των πραγματικών φορέων της κοινωνίας των πολιτών. Κλείνοντας, δεν πρέπει να παραβλέψουμε τα βαθιά ριζωμένα αίτια του προβλήματος: Ακόμα και αν λειτουργούσε ένας επαρκής ελεγκτικός μηχανισμός, σε μία χώρα όπου το ηθικό βαρόμετρο είναι πολύ χαμηλό, το πρόβλημα απλώς θα διαιωνίζεται και θα αλλάζει μορφές.

*O Θοδωρής Τσιμπίδης είναι  Ιδρυτής και Διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος