Για το σχέδιο ανάπλασης της οδού Πανεπιστημίου

 

 Εναντίον όχι αυτού καθεαυτού του έργου, αλλά εναντίον της «πρόταξής» του από πολλά άλλα έργα, γράφει η Ελένη Πορτάλιου, καθηγήτρια ΕΜΠ και Δημοτική Σύμβουλος με την «Ανοιχτή Πόλη» : 

«Τα χρήματα (για την ανάπλαση) θα δοθούν από το ΕΣΠΑ και, ακόμα και αν στη Α΄ φάση του έργου είναι λιγότερα, θα στερήσουν την Αθήνα από μικρά έργα πρώτης ανάγκης και άμεσης προτεραιότητας.» 

«Γιατί η (ανάπλαση της) Πανεπιστημίου και όχι, για παράδειγμα, η ανάπλαση των Προσφυγικών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, σύμφωνα και με την πρόταση του Τεχνικού Επιμελητηρίου, ή η διατήρηση του Ιστορικού Τόπου της Columbia και η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου μέχρι τον Προμπονά ;» 

«Για ένα δημόσιο έργο οργανώνεται διαγωνισμός από ιδιωτικό φορέα, χωρίς μάλιστα να τηρούνται ούτε οι προδιαγραφές της εθνικής νομοθεσίας ούτε και αυτές της UIA για τους διεθνείς διαγωνισμούς.»  (εν όψει, φωτογραφία του Δ. Γερόνικου από τα προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας)

Όλο  το κείμενο της Πορτάλιου

 

Το σχέδιο ανάπλασης της Πανεπιστημίου και της περιβάλλουσας ζώνης, με τη μετατροπή της σε πεζόδρομο, δεν βρίσκει σύμφωνη την Ανοιχτή Πόλη.

1.  Σε περίοδο οικονομικής κρίσης και μαζικής φτωχοποίησης ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων της πρωτεύουσας, οι προτεραιότητες στη διάθεση των δημόσιων πόρων ιεραρχούνται εντελώς διαφορετικά. Σύμφωνα με στοιχεία τα οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα πριν την προκήρυξη του διαγωνισμού, το κόστος του ολοκληρωμένου έργου, που περιλαμβάνει τη διαδρομή του τραμ μέχρι τον Προμπονά, είχε εκτιμηθεί σε 300 εκ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά θα δοθούν από το ΕΣΠΑ και, ακόμα και αν στη Α΄ φάση του έργου είναι λιγότερα, θα στερήσουν την Αθήνα από μικρά έργα πρώτης ανάγκης και άμεσης προτεραιότητας.

Το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων έχει στην πράξη μηδενικό προϋπολογισμό, ενώ η πόλη χρειάζεται, κατεπειγόντως, βρεφονηπιακούς σταθμούς, επισκευές σχολείων, χρηματοδότηση της κατασκευής των 2 δημοτικών ιατρείων που έχουν κλείσει, νυχτερινά καταφύγια αστέγων, κέντρα ημερήσιας φροντίδας και ξενώνες ηλικιωμένων, αποκεντρωμένες δομές στήριξης όσων ζουν πολύ κάτω από το όριο της φτώχειας, αναπλάσεις δημόσιων χώρων στις υποβαθμισμένες γειτονιές, κέντρα πρόληψης και περίθαλψης χρηστών εξαρτησιογόνων ουσιών. Υπενθυμίζουμε, εξάλλου, το πρόγραμμα «Πρόσοψη» του Δήμου Αθηναίων, που με μικρό προϋπολογισμό είχε συμβάλλει στον εξωραϊσμό των ιδιωτικών κτηρίων της πόλης.

2. Η Αθήνα χρειάζεται τόσο αναπλάσεις κλίμακας όσο και χαμηλού κόστους και οικολογικού χαρακτήρα κοινωνικά προγράμματα. Ένα τέτοιο, όμως, συνολικό σχέδιο ποιότητας ζωής και αναδιανομής της συσσωρευμένης αξίας στην πόλη, διατήρησης της ιστορικής μνήμης και ενίσχυσης της περιβαλλοντικής προστασίας, προϋποθέτει την ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών και τη σταδιακή εφαρμογή ενός σχεδίου παραγωγικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης. Σ’ ένα τέτοιο σχέδιο, με προτεραιότητες και ορίζοντα 10ετίας, θα μπορούσε ν’ αξιολογηθεί και να κριθεί η ανάπλαση της Πανεπιστημίου.

3. Σήμερα εύλογα θέτουμε το ερώτημα ακόμα και σε αυτούς που δεν εστιάζουν, όπως η Ανοιχτή Πόλη, στα κοινωνικά έργα πρώτης προτεραιότητας. Γιατί η Πανεπιστημίου και όχι, για παράδειγμα, η ανάπλαση των Προσφυγικών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, σύμφωνα και με την πρόταση του Τεχνικού Επιμελητηρίου, ή η διατήρηση του Ιστορικού Τόπου της Columbia και η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου μέχρι τον Προμπονά ; Η Πανεπιστημίου είναι ήδη δρόμος σχετικά περιορισμένης κυκλοφορίας και διαθέτει μεγάλου πλάτους πεζοδρόμια και ένα εκτεταμένο δίκτυο ελεύθερων χώρων στις  παρειές της. Τι θα συμβεί όταν ο κυκλοφοριακός της φόρτος μεταφερθεί στους παράλληλους, με πρόβλημα, δρόμους ;

4. Η ευρύτερη πόλη και η Αττική πάσχουν σήμερα από δημόσιες συγκοινωνίες. Γραμμές καταργούνται και δρομολόγια περικόπτονται. Η Πατησίων είναι ένας κεντρικός συνδετήριος άξονας διέλευσης για πολλά μαζικά μέσα μεταφοράς. Η πύκνωση των δρομολογίων και η επαναφορά των γραμμών που έχουν καταργηθεί, είναι μια χαμηλού κόστους λύση. Αντιθέτως, το τραμ είναι ένα δυσκίνητο μέσο που ή θα εκτοπίσει τα τρόλεϊ και τα λεωφορεία - πράγμα λάθος - ή θα δημιουργήσει συνωστισμό στην Πατησίων.

5. Τέλος, επισημαίνουμε τις ενστάσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων για θέματα δεοντολογίας που αφορούν στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ανάπλασης της Πανεπιστημίου. Για ένα δημόσιο έργο οργανώνεται διαγωνισμός από ιδιωτικό φορέα, χωρίς μάλιστα να τηρούνται ούτε οι προδιαγραφές της εθνικής νομοθεσίας ούτε και αυτές της UIA για τους διεθνείς διαγωνισμούς.     

Ελένη Πορτάλιου, καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ,

                             δημοτική σύμβουλος δήμου Αθηναίων με την Ανοιχτή Πόλη

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στο φύλλο του Σαββάτου 2/3/2013