Σάββας Παύλου :ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Σημείωση ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ : Ο Σάββας Παύλου, συγγραφέας μεταξύ άλλων  και του πονήματος «Λαογραφικαί τινες παρατηρήσεις επί των κινηματογράφων του Άστεως», όπου και προσεγγίζει το μέγα θέμα των εν Αθήναις πορνοκινηματογράφων, φαίνεται πως επιπίπτει την τρέχουσα περίοδο επί των εμπεριεχόντων διάλογον ασμάτων…Η κολεξιόν εις ην επιδίδεται θα καταστή προφανώς πλουσιωτέρα, εάν και εφόσον αναφερθή εις τα διαφημιστικά του πολυκαταστήματος ΤΖΑΜΠΟ, που είχεν ειδικάς επιδόσεις εις την ανάδειξιν  του λαϊκού μελό….Από την δική μου πλευρά  καταθέτω στοιχεία τινά  λαϊκού άσματος της δεκαετίας του 1960, προς επίρρωσιν του Κυπρίου συγγραφέως , υποσχόμενος μεγαλυτέραν ενίσχυσιν εις το μέλλον : 

Κλαψ, κλαψ, κλαψ

Λυγμ, λυγμ, λυγμ

από το βάθος ακούγεται  βαριά ανδρική φωνή :

ΣΚΑΣΕ  ΣΚΑΣΜΕΝΟ !

εις απάντησιν μελιστάλακτος γυναικεία φωνή, συνοδεία ορχήστρας εκ βουζουκίων :

 Μη το λες το παιδί μου σκασμένο…

Κλπ. κλπ.

Εδώ  τελειώνει ο πρόλογος του ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ και ακολουθεί  το κείμενο του  Σάββα Παύλου

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Χαιρετισμός στον Σωτήρη Ραπτόπουλο

Ο διάλογος αποτελεί το θεμελιώδες γνώρισμα της Δημοκρατίας. Παίζοντας εν παικτοίς, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε μια ομάδα ελληνικών τραγουδιών με  τίτλο: Δημοκρατικά τραγούδια, όχι για το ιδεολογικό τους  περιεχόμενο, όχι γιατί μιλούν για δημοκρατικές παρατάξεις και λαϊκούς αγώνες, αλλά γιατί αυτά δομούνται με βάση ένα διάλογο, απ’ ευθείας λεγόμενο ή υποβαλλόμενο. Συνεχίζουν, έτσι, μια παράδοση που αποτυπωνόταν προηγουμένως και σε άλλα τραγούδια άλλων ειδών, κυρίως στα δημοτικά τραγούδια.

Μερικοί μπορεί να βρουν ότι αυτό αποτελεί φτηνή και εύκολη λύση του λαϊκισμού, όμως οι στιχουργοί, οι συνθέτες και οι τραγουδιστές, με το διάλογο επαυξάνουν τη δραματικότητα του τραγουδιού, τη συναισθηματική του δύναμη και την εκφραστικότητά του. Η θεατρική εκδίπλωση του τραγουδιού κορυφώνει την αμεσότητά του, οικοδομεί εικόνες και χαρακτήρες. Ο λαϊκός κόσμος  της δεκαετίας του ’50 και του ’60 εκφραζόταν μέσα από αυτά τα τραγούδια, ας μη ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που τα έντυπα (αφημερίδες, περιοδικά και βιβλία) υποχωρούν και δίνουν ένα μεγάλο μερίδιο επηρεασμού και έκφρασης στα καινούργια δημιουργήματα:

α) τον ελληνικό κινηματογράφο (με την κατακόρυφη αύξηση των αιθουσών προβολής σε κάθε συνοικία και χωριό και του αριθμού των ελληνικών ταινιών  που γυρίζονται) και

β) τον φωνογραφικό δίσκο (με την κατακόρυφη αύξηση των κατόχων γραμμοφώνου και του αριθμού των ελληνικών τραγουδιών που ηχογραφούνται)

Ακολουθούν οι στίχοι από τέσσερα παραδείγματα.

Υ.Γ.  1. Μπορείτε να ακούσετε αυτά τα τραγούδια πληκτρολογώντας στο You tube, τους ακόλουθους τίτλους:

α)  Εγώ χτυπώ την πόρτα σου

β)  Εκεί που μένουν οι νεκροί

γ)  Πάρτε κύριε λαχεία

δ) Μες στους ξένους τόπους

Υ.Γ. 2. Η καταγραφή αυτή αποτελεί την πρώτη προσπάθεια. Μπορείτε να στείλετε τίτλους τραγουδιών που περιέχουν διάλογο, μαζί με τους συντελεστές τους (στιχουργός, συνθέτης, τραγουδιστής) -απαραίτητα και  τους στίχους τους, αν είναι δυνατό και χρόνο κυκλοφορίας τους. Στόχος, η έκδοση ενός μικρού βιβλίου με τίτλο: Δημοκρατικά τραγούδια.

ΕΓΩ ΧΤΥΠΩ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΣΟΥ

Τάκης Καραολής Ρούλα Καλάκη

ΗΧΟΣ ΚΤΥΠΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ:

“τοκ”

“τοκ”

“τοκ”.
…

ΠΑΙΔΑΚΙ:

“Μπαμπά! Μπαμπάκα!

ΑΝΤΡΑΣ:

Ορίστε παιδί μου

ΠΑΙΔΑΚΙ:

Κάποιος χτυπάει την πόρτα.”


ΑΝΤΡΑΣ:

“Ποιος, ποιος είναι;

ΓΥΝΑΙΚΑ:

…
Εγώ χτυπώ την πόρτα σου, η αγάπη σου η χαμένη


κατάλαβα τι άξιζες κι ήρθα ματανιωμένη

κατάλαβα τι άξιζες κι ήρθα ματανιωμένη.

ΑΝΤΡΑΣ:

Τώρα που ξαναγύρισες, εγώ έχω παντρευτεί


έχασα τη γυναίκα μου, και μ’ άφησε παιδί

και μ’ άφησε παιδί.

ΓΥΝΑΙΚΑ:

Λυπάμαι για τον πόνο σου, και για τη συμφορά σου


μα εγώ θα δώσω τη χαρά, στη θλιβερή καρδιά σου.

μα εγώ θα δώσω τη χαρά, στη θλιβερή καρδιά σου.

ΑΝΤΡΑΣ:

Εχω παιδί και δεν μπορώ, όχι πως δεν σε θέλω


για μένα είναι αίμα μου, αλλά για σένα ξένο

αλλά για σένα ξένο.

ΓΥΝΑΙΚΑ:

Σαν μάνα και καλύτερα, θα μείνω  στο παιδί σου

και τον δικό σου τον καημό, θα μοιραστώ μαζί σου

και τον δικό σου τον καημό, θα μοιραστώ μαζί σου.

ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ 

Στίχοι: Δημήτρης Γκούτης

Μουσική: Σπύρος Ζαγοραίος

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:

Εκεί που μένουν οι νεκροί

στους τάφους και στα μνήματα

ένα θλιμμένο δειλινό

με φέρανε τα βήματα

Και είδα ένα δύστυχο γονιό

με σπαραγμό να κλαίει

και ένα παιδί στο πλάι του

με πόνο να του λέει

ΠΑΙΔΑΚΙ:

Πες μου πατέρα μου γιατί

όλοι ορφανό με λένε

και γιατί σ’ αυτό το μνήμα

κάθε μέρα θες να κλαίμε

ΠΑΤΕΡΑΣ:

Σ’ αυτό το μνήμα το βαθύ

σε τούτον δω τον τάφο

βρίσκεται η μανούλα σου

στην πλάκα από κάτω

ΠΑΙΔΑΚΙ:

Τότε πατέρα μου γιατί

δεν ανοίγουμε τον τάφο

τη μανούλα να ξυπνήσω

και να την σφιχταγκαλιάσω

ΠΑΤΕΡΑΣ:

Δεν ζωντανεύουν οι νεκροί

καημένο μου παιδάκι

γι’ αυτό θα ζήσεις ορφανό

κι `γω χωρίς αγάπη

ΠΑΡΤΕ ΚΥΡΙΕ ΛΑΧΕΙΑ

Στίχοι – μουσική: Δημήτρης Γκούτης

1963

Τραγούδι: Σπύρος Ζαγοραίος

Με χιονόνερο και κρύο
πέρασα από μια πλατεία
και μου φωνάζει ένας μικρός:
“Πάρτε κύριε λαχεία”.

Εγώ δεν έχω τύχη
πικραμένο μου αγόρι
δωσ μου όμως δυο λαχεία
και άντε σπίτι μην κρυώσεις
στη βροχή στο ξεροβόρι.

“Άραγε ποιά αμαρτία να πληρώνει ο μικρός;”
Τό λεγα και περπατούσα μες στο κρύο βιαστικός.

Ξαναπέρασα μια μέρα μα το αγόρι δεν το είδα
γιατί αρρώστησε βαριά από την κακοκαιρία.
Το φτωχό το σπιτικό του τό ‘μαθα και αμέσως πήγα
κι ω συμφορά μου! Τί να δω! Μου φωνάζει μια γυναίκα:
“Το παιδί σου ξεπληρώνει τη δική σου αμαρτία! “

ΜΕΣ  ΣΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ

ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΑΡΚΑΚΗΣ ΚΑΙ ΡΟΥΛΑ ΚΑΛΑΚΗ

Allo monsieur, je te prends, est-ce que vous avez vus mon amour?

Για σένα ρωτώ αγάπη μου
μέσα στα ξένα μέρη
μα κανείς δεν σε ξέρει.
Σαν φλογισμένη αστραπή αγάπη μου
χάθηκες μες στις μπόρες
και διαβατάρικα πουλιά μου είπανε
πως ζεις σε ξένες χώρες
Κίνησα για να σε βρω μές στους ξένους τόπους
και ρωτώ στη γλώσσα τους άγνωστους ανθρώπους
μήπως σ’ έχουν δει

Allo monsieur, je te prends, est-ce que vous avez vus mon amour?
My darling
Amore mio
Ja habibi

Κι όμως κανένας δεν σε ξέρει πουθενά
κα περπατώ με ματωμένη την καρδιά (δις)
‘Ολο τον κόσμο γύρισα αγάπη μου
μα πουθενά δεν σ’ είδα
και σβήνει μέσα απ’ την καρδιά μου τώρα πια
η κάθε μου ελπίδα.
Είμαι μόνος κι έρημος μες στους ξένους τόπους
και ρωτώ στη γλώσσα τους άγνωστους ανθρώπους
μήπως σ’ έχουν δει

Allo monsieur, je te prends, est-ce que vous avez vus mon amour?
Mein lieben
Mi amore
Ja habibi

Κι όμως κανένας δεν σε ξέρει πουθενά
κα περπατώ με ματωμένη την καρδιά (δις)