« Τον καιρό των Ελλήνων» : Έτσι επιγράφεται η Έκθεση που οργανώνει η Πινακοθήκη
Γρηγοριάδη (εγκαίνια 20 Φεβρουαρίου – 26 Μαρτίου) όπου φιλοξενούνται έργα των
σημαντικότερων εικονογράφων όπως των Κόλμαν,
Χάουπτ, Χρηστίδη,Αριστέα καθώς και του Θεόφιλου. Στα εγκαίνια της έκθεσης, την
οποία επιμελείται ο Παναγιώτης Σ. Παπαδόπουλος, θα παρουσιαστεί η περφόρμανς της εικαστικού
Κατερίνας Αθανασίου με τίτλο «οι σημαίες». Αναφέρει το «σκεπτικό» της έκθεσης :
«Με τον όρο λαϊκή εικόνα
θεωρούμε κυρίως το έγχρωμο χαρακτικό, συνήθως λιθογραφία που πραγματοποιείται
από κάποιον αυτοδίδακτο ή ακαδημαϊκό ζωγράφο και παρουσιάζει με έναν τρόπο
άμεσο και κατανοητό στο κοινό ένα σημαίνον θέμα, τις περισσότερες φορές
ιστορικό, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο μία οπτική αναπαράσταση του ιστορικού
θέματος. Η λαϊκή λιθογραφία τυπώνεται σε πολλά αντίτυπα, σε φτηνό χαρτί μεγάλων
διαστάσεων και αναρτάται στους δημόσιους χώρους της εποχής, όπως τα σχολεία, τα
καφενεία κ.ά. Η ανάπτυξη της λαϊκής εικονογραφίας στη χώρα μας ξεκινά από
το 1840. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης είχε την ιδέα να τυπωθούν σε λιθογραφίες,
θέματα από την ελληνική επανάσταση που είχαν ήδη ζωγραφίσει ο Παναγιώτης
Ζωγράφος και οι γιοί του το διάστημα 1836-1839. Η ιδέα αυτή υλοποιήθηκε από τον
δάσκαλο της Aλληλο-διδακτικής Σχολής του Ναυπλίου, Αλέξανδρο Hσαΐα. Στην πρώτη
περίοδο ανάπτυξης της λαϊκής λιθογραφίας (1840-1890), πραγματοποιούνται
ελάχιστες λιθογραφικές αποτυπώσεις, μέσα από ζωγραφικά έργα των Αδάμ, Ιατρίδη
και Ζωγράφου. Η ευρεία διάδοσή της έρχεται την περίοδο 1890-1935.
Αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούμε να το
διακρίνουμε σε τρεις επιμέρους περιόδους. Αυτή η διάκριση έχει σχέση με τη
δραστηριοποίηση, κάθε περίοδο, συγκεκριμένων καλλιτεχνών και την ανάπτυξη ενός
ιδιαίτερου εκφραστικού ιδιώματος που προχωρά από την αποτύπωση του ακαδημαϊσμού
της σχολής του Μονάχου -όπως το πρώιμο έργο του Χάουπτ- στους πηγαίους λαϊκούς
κώδικες που παρατηρούμε στο έργο του Χρηστίδη. Την περίοδο 1890-1900, τέσσερις
κυρίως καλλιτέχνες παράγουν λαϊκές λιθογραφίες: ο Καρυστινός, ο Κόλμαν, ο
Χάουπτ και ο Χρηστίδης. Την περίοδο 1900-1915 εκτός από τον Χρηστίδη και τον
Χάουπτ, δραστηριοποιείται, για ένα διάστημα, και ο Αριστεύς, ενώ την τελευταία
περίοδο, 1915-1935, η λαϊκή λιθογραφία είναι αποκλειστικό έργο των
Χρηστίδη-Χάουπτ.
H λαϊκή
εικονογραφία των αρχών του 20ού αιώνα ανέδειξε σημαντικούς
καλλιτέχνες. Για μισό αιώνα αποτύπωσε το λαϊκό ασυνείδητο. Ο σημαντικότερος από
αυτούς παραμένει ο Σωτήρης Χρηστίδης (1858-1940). Το όνομα του δεσπόζει στην ανάπτυξη και
εξέλιξη της λαϊκής εικόνας στη χώρα μας. Αυτός παρατηρεί σαν ευαίσθητος
ανεμοδείκτης, εικονογραφικά όλη την πορεία του τόπου. Απεικονίζει τις μεγάλες
αφηγήσεις της εποχής: πολέμους, νίκες και ήττες, πραξικοπήματα και εξεγέρσεις.
Οι εικονογραφήσεις του χαρακτηρίζονται από την ευρεία θεματική τους ποικιλία.
Θέματα της κλασικής αρχαιότητας, ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897, οι
Βαλκανικοί πόλεμοι, η Μικρασιατική Εκστρατεία αναπαράγονται με βάση την τεχνική
της λιθογραφίας. Ταυτόχρονα εμμένει στην εικονογράφηση του καθημερινού.
Εικονογραφεί την καθημερινή λαϊκή μυθολογία μέσα από τα λαϊκά αναγνώσματα ή τον
ηρωισμό που πηγάζει από τα πρότυπα της ελληνικής επανάστασης του 21. Τα έργα
του Θεόφιλου στηρίζονται στα εικονογραφικά πρότυπα που δίνονταν μέσα από τις
λιθογραφίες του Χρηστίδη. Η ιστορία αναφέρει ότι στο μπαούλο του Θεόφιλου
υπήρχαν οι λιθογραφίες του. Άλλωστε πολλά έργα του είναι πιστές μεταφορές
εικόνων του Χρηστίδη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου