Πεζοπορώντας στην Ευρυτανία

Του Στέφανου Σταμέλλου

Μπήκε - δεν μπήκε ακόμα ο χειμώνας και είμαστε στην αναμονή της “δόσης”. Να ανάψουμε ή να μην ανάψουμε, που λένε. Αντίδοτο στην κρίση - εκτός από την συλλογικοποίηση και την αυτοοργάνωση - είναι η επικοινωνία με τη μάνα γη, η επαφή με τη φύση.

Η γη της Ευρυτανίας - η πατρίδα - με τα ιδιαίτερά της χαρακτηριστικά, είναι ιδανική να ξεκουράσει, να εμπνεύσει, να ηρεμήσει τον καθένα. Την προτελευταία Κυριακή του Νοέμβρη βρεθήκαμε, η άγνωστη, «εν πολλοίς», παρέα των τριάντα πεζοπόρων, να πεζοπορούμε, μέσα στην ομίχλη, στο ελατόδασος του Φουρνά, με τις φτέρες και τα μανιτάρια, τα πλατάνια, τις βελανιδιές, τις αγριοκαστανιές, τις αγριοκερασιές, τις ξινομηλιές και τα σφεντάμια, σε ένα υψόμετρο 1250 μέτρων. Δεν είναι μεγάλη απαίτηση, μεθυσμένοι από τα χρώματα της φύσης, να διώξουμε από το μυαλό, μακριά, αυτό το «ξεφτισμένο τσίρκο», που συμβαίνει γύρω μας.

Η φύση εξακολουθεί να παίζει το αιώνιο παιχνίδι της μεταφράζοντας τη δική της «κρίση» σε χρώματα. Μια «κρίση» - η «κρίση της χλωροφύλλης» - όμορφη και αποδοτική. Εδώ η κρίση δεν σημαίνει μιζέρια και εσωστρέφεια, δεν σημαίνει κατάθλιψη και απαισιοδοξία, αλλά χρώματα και ζωή, αλλαγές και χαμόγελα, γήινες διαδρομές και αξίες. Ανασυγκροτείται η φύση, παίρνει τη «δόση» της από τους απλόχερους «χορηγούς» της και μας διδάσκει συμπεριφορά

Δεν κοκκινίζουν από ντροπή τα φύλλα των δέντρων για λαμογιές και διαπλοκές. Είναι άλλο ένα εντυπωσιακό εφέ της φύσης, για να την κάνει ακόμη πιο ελκυστική στα μάτια μας. Ίσως να το ζήτησαν κάποια στιγμή κάποιοι ευαίσθητοι και μελαγχολικοί• και η φύση δεν τους χάλασε το χατίρι…Δεν έχει χαλάσει ποτέ χατίρι.

Συναντήσαμε το λεωφορείο του Ομίλου Φίλων Βουνού και Θάλασσας στο Ζαχαράκι*. Η ομίχλη ήταν πυκνή αλλά …μας άρεσε.

Ευτυχώς που είχα επισκεφθεί την περιοχή την προηγούμενη Κυριακή και ήμουνα σίγουρος για τη διαδρομή και τις διασταυρώσεις. Αλλιώς δεν θα το τολμούσα. Παρ’ όλα αυτά, βγήκε και η πυξίδα για να μη βρεθούμε στα Άγραφα αντί για το Σερμιντζέλι. Πάντα λέω ότι ο χειρότερος εχθρός του ορειβάτη είναι η ομίχλη. Έχω χαθεί κάποιες φορές και το έχω ζήσει το φαινόμενο… Γι  αυτό, συμβουλή: πάντα μαζί μας ο χάρτης και η πυξίδα.

Η ομίχλη απλώνεται ανάμεσα στα έλατα και η φαντασία οργιάζει. Από πολλά στόματα ακούγεται το «τοπίο στην ομίχλη» και μια ζεστασιά απλώνεται ανάμεσά μας, γιατί δεν την κουνάει ο αέρας - τη ζεστασιά - και μπορείς να βλέπεις και πέρα από την ομίχλη, στα βάθη της ψυχής, στα πέρατα του κόσμου και πέρα από την ιστορία, την καθημερινότητα, την πραγματικότητα και το αβέβαιο μέλλον μας.

Στη φαντασία και μόνο, ο λύκος «χαίρεται», αλλά και η αρκούδα, η αλεπού και η βερβέρα, ο λαγός και η μπεκάτσα. Στη φαντασία, και μόνο, το Βελούχι, τα Άγραφα και η Όρθρη, η Βουλγάρα και η Τριφύλλα, η Τσούκα της Βράχας και ο Σταυρός, τα Πιτσιωτά και η κοιλάδα του Σπερχειού, «φαίνονται»

Από κοντά, να προκαλούν τις ψυχικές μας αντοχές, και οι κυνηγοί. «Και μπαμ και μπουμ οι κουμπουριές». “…Βρήκατε τίποτα βρε παιδιά;” “α, μπα, μόνο μια μπεκάτσα” Αυτή που θα βλέπαμε εμείς. Να ποιοι της αφαίρεσαν τη ζωή, μαζί με τους απογόνους της.

Μανιτάρια παντού για τους μανιταρογνώστες, αλλά και για τους ερασιτέχνες φωτογράφους Όπως λένε τα διάφορα εγχειρίδια, το βασίλειο των μανιταριών είναι μεγάλο και οι γνώσεις που απαιτούνται αλλά και τα εφόδια, όπως βιβλιογραφία και μικροσκόπιο, πρέπει να είναι τα καλύτερα για να μπορείς να κάνεις αναγνώριση ειδών. Διαφορετικά .. φάτε μάτια μανιτάρια

Ήταν μια ήπια και άνετη πεζοπορία δέκα χιλιομέτρων περίπου, τριών ωρών συνολικά, σε δασικό δρόμο με κατάληξη τη διασταύρωση στη Ράχη Σερμιντζέλι. Εκεί συναντάμε τον επαρχιακό δρόμο που έρχεται από Λαμία – Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού – Παλαιόκαστρο με προορισμούς: από τη μια το Φουρνά – Κλειτσό – Βράχα αλλά και Ρεντίνα – Σμόκοβο - Καρδίτσα και από την άλλη το Καρπενήσι μέσω Βράχου - Ράχης Τυμφρηστού αλλά και Αγία Τριάδα – Πετράλωνα – Χόχλια, Αγία Παρασκευή – Δομιανοί

Εδώ συναντιόντουσαν και παλιότερα όλοι οι δρόμοι από τα γύρω χωριό, καλντερίμια και μονοπάτια της εποχής• τότε που τα καραβάνια, αλλά και οι πεζοί ταξιδιώτες κατέβαιναν στα καμποχώρια και στις πόλεις για ψώνια, για το αλάτι και το λάδι, για το αλεύρι, για καπνό, ή να φύγουν μετανάστες στην Αμερική. Μονοπάτια για μεγάλα φορτωμένα ζώα, που δυστυχώς το πέρασμα του χρόνου, οι νέες συνθήκες μετακίνησης - και οι μπουλντόζες - αποδείχτηκαν αδυσώπητοι αντίπαλοι• κι έμειναν στα «αζήτητα», μέχρι που έκλεισαν από την πυκνή βλάστηση και την έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας. Από δω θα κατέβαιναν και οι αρχαίοι Δόλοπες να κάνουν τις λεηλασίες στον κάμπο του Σπερχειού και επιστρέφοντας να οχυρωθούν στα απόμερα, στο Γλα και στου Κήφου

Κατεβήκαμε στο Φουρνά με το λεωφορείο. Ο Φουρνάς είναι ένας τόπος με πλούσια φυσική ομορφιά. Παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο ανάγλυφο με βουνοκορφές και βαθιές χαράδρες και ανεκτίμητο δασικό πλούτο. Το ελατόδασος είναι ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας μας. Συγκεντρώνει μια σημαντική πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά, που κουβαλάει ανά τους αιώνες. Αυτό το δηλώνουν τα θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία που υπάρχουν διάσπαρτα σε όλη την ευρύτερη περιοχή.

Πέρασαν 36 χρόνια που, Δεκέμβρης του 1976, νέο παιδί 22 χρόνων, με τα τότε όνειρα και τις ελπίδες, τις αμφισβητήσεις, τους αγώνες για μια καλύτερη ζωή, ανέλαβα υπηρεσία στον ΟΤΕ. Έντονες οι αναμνήσεις: το τουριστικό περίπτερο στην πλατεία και το καφενείο του Ηλία Κωστή, το κτήριο του ΟΤΕ, που τώρα είδα έγινε σπίτι, το καπηλειό της Κυρά-Μέλπως με το «φαγητό της καθηγήτριας», η «Μουτσιάρα», τα γλέντια, τα πανηγύρια…

Επισκεφθήκαμε το ρακαριό του Κώστα Μάργαρη. Ο Κώστας έδωσε μια πλήρη περιγραφή της παραγωγής του τσίπουρου με το ρακοκάζανο και την απόσταξη. Κώστα σ’ ευχαριστούμε πολύ για την ξενάγηση, ήταν μια ωραία εμπειρία για τους περισσότερους.

Κοινή διαπίστωση όλων ότι μια πανέμορφη περιοχή δεν έχει τύχει της κατάλληλης φροντίδας και προσοχής να συγκρατήσει τους νέους και να δώσει θέσεις εργασίας με αντίστοιχη ποιότητα ζωής. Ο ήπιος τουρισμός και η εκμετάλλευση του δασικού πλούτου σε συνδυασμό με μορφές παραδοσιακής κτηνοτροφίας και γεωργίας, με μεταποίηση μικρής κλίμακας, μπορεί να είναι η απάντηση στην επιστροφή.

Στέφανος Σταμέλλος

* Λίγα για το Ζαχαράκι: Ο Κώστας Ζαχαράκης γεννήθηκε το 1788 και καταγόταν από την κοντινή Ρεντίνα . Στην τοποθεσία αυτή ,έχτισε μία βρύση που ως σήμερα διατηρεί το όνομα του. Αργότερα έγινε μέλος της φιλικής εταιρίας. Τον σκότωσαν οι Τούρκοι στα Τρίκαλα το 1822. Εις μνήμην του η ευρύτερη περιοχή, που βρίσκεται στα όρια της Ευρυτανίας, της Φθιώτιδας και της Καρδίτσας, πήρε το όνομά του.

Ο χώρος αποτελεί ένα παράδεισο αναψυχής, φυσικής ομορφιάς και κάλλους, που το καλοκαίρι κόσμος το επισκέπτεται για λίγες στιγμές ξεγνοιασιάς. Εκεί και η καλύβα του ξακουστού Ταρζάν, του Φουρνιώτη Γιώργου Μπούργου που δε ζει πια, ένας τεράστιος φυσικός παιδότοπος με παιδική χαρά, υπαίθρια ταβέρνα και ο Ναός των Αγίων Αναργύρων που γίνεται πανηγύρι κάθε 1η Ιουλίου. http://phgasos-fourna.blogspot.gr

 ΥΓ. Εν όψει, δυο φωτογραφίες από την Ευρυτανία...Η δεύτερη, από τους παλιούς καιρούς των λεωφορείων της συμφοράς και των αποκλεισμών στα χιόνια, παρμένη από τον ιστότοπο των "Απανταχού Νέων Φουρνάς ",ο Πήγασος....