Άλλο ένα Περιβαλλοντικό Έγκλημα σε Εξέλιξη με Αποδέκτη το Θαλάσσιο Περιβάλλον

 

Το περιβαλλοντικό έγκλημα με αποδέκτη τη θάλασσα, το οποίο δημοσιοποίησε το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος με πρόσφατο δελτίο τύπου, συνεχίζει να εξελίσσεται στην κοίτη και τις όχθες του Ποταμού Τάνου, στο Παράλιο Άστρος Κυνουρίας της ανατολικής Πελοποννήσου, όπου χιλιάδες τόνοι απορριμμάτων έχουν εναποτεθεί σε απόσταση μόλις 1,5 χιλιομέτρου από τις εκβολές στη θάλασσα. Το μόνο που έχει αλλάξει είναι η απόπειρα επικάλυψης από τις αρμόδιες αρχές μέρους των απορριμμάτων, μέσω επιφανειακών επιχωματώσεων που με ιδιαίτερο ζήλο ολοκληρώθηκαν σε διάστημα λίγων ημερών.

Αντί να ξεκινήσει μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος με την απομάκρυνση του τεράστιου όγκου απορριμμάτων, η μόνη αντίδραση των αρχών ήταν να καλύψουν μέρος αυτών με χώμα, ώστε να μην είναι εύκολα ορατά.

Οι βιαστικές επιχωματώσεις ήταν επακόλουθες της διάστασης που δόθηκε στο θέμα από τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα. Με τη γνωστή τακτική του να κρύβεται το πρόβλημα κάτω από το χαλί (ή στην προκειμένη περίπτωση κάτω από το χώμα), τώρα είναι λιγότερο ορατό, όμως ο αρχικός σχεδιασμός παραμένει ο ίδιος. Αυτοί που στοιβάζουν χιλιάδες τόνους απορριμμάτων στην κοίτη και τις όχθες ενός ποταμού, ο οποίος έχει ιστορικό πλημμυρικών φαινομένων, δεν μπορεί να έχουν άλλο στόχο από το να ξεφορτωθούν αυτούς τους όγκους σκουπιδιών στη θάλασσα.

Πέρα από την ευρεία δημοσιοποίηση των παραπάνω, το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος έχει ενημερώσει εκ νέου τις κατά τόπον δικαστικές αρχές, καθώς και την Εισαγγελία Περιβάλλοντος, για το σκέπασμα των σκουπιδιών με χώμα και μπάζα ως απόπειρα να κερδηθεί χρόνος μέχρι τις βροχοπτώσεις που θα τα οδηγήσουν μαζί με το χώμα στη θάλασσα, ενώ τις επόμενες ημέρες θα ενημερωθούν και οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε.

Το μεγαλύτερο μέρος του όγκου απορριμμάτων στην κοίτη του Τάνου και τη γύρω περιοχή παραμένει ακάλυπτο (Χθεσινή φωτογραφία 5/11/25)

Δεδομένου ότι το ζήτημα είναι εν γνώση των τοπικών αρχών και κοινωνιών και όχι μόνο, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνωρίζει για αυτό το περιβαλλοντικό έγκλημα που πρόκειται να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ρύπανση που πρόκειται να προκληθεί σε μία από τις επόμενες έντονες βροχοπτώσεις, με αποδέκτη τον Αργολικό κόλπο και τα θαλάσσια οικοσυστήματα όλου του Αιγαίου και όχι μόνο, θα είναι μη διαχειρίσιμη και με μη αναστρέψιμες επιπτώσεις. Ενδεικτικό είναι ότι σε πρόσφατες μετρήσεις που έγιναν από τα εργαστήρια πεδίου στο ερευνητικό σκάφος Τρίτων του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, στην περιοχή του Αργολικού και του Σαρωνικού Κόλπου, διαπιστώθηκε ότι η ποσότητα των πλαστικών ινών και θραυσμάτων έχει εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια, πλησιάζοντας ή/και ξεπερνώντας αυτή των ίδιων των πλαγκτονικών οργανισμών. Αυτή η πλαστική ρύπανση έχει ήδη εισέλθει στην τροφική αλυσίδα των θαλασσών μας, στα θαλάσσια είδη και φυσικά στον άνθρωπο. Πέρα από τις άμεσες επιπτώσεις στην υγεία των θαλάσσιων ειδών και του ανθρώπου, αποτελεί και μία ανεξίτηλη τοξική παρακαταθήκη που κληρονομούμε στις επόμενες γενιές, με ανυπολόγιστες συνέπειες.

H ανεξέλεγκτη και αναίτια πλαστική ρύπανση αποτελεί επερχόμενη κρίση, την οποία δημιουργούν λίγοι, αλλά θα την επωμιστούν οι πολλοί, και πάνω από όλα οι επόμενες γενιές που δεν έχουν καμία ευθύνη για αυτή την κατάσταση, δεδομένου ότι η ρύπανση που θα προκληθεί είναι μη διαχειρίσιμη, τοξική και μη αναστρέψιμη.

Προφανώς η περίπτωση της ρύπανσης στον ποταμό Τάνο δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά εν έτει 2025 τείνει να γίνει μία κανονικότητα στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τις αυτονόητες πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων που εφαρμόζοντες στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Στην προσπάθεια του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος να αποτρέψει τα πολυάριθμα - αντίστοιχα με τον ποταμό Τάνο - περιστατικά εγκληματικής ρύπανσης, που κάνουν τις θάλασσες μας να ασφυκτιούν από τους όγκους πλαστικού σε οποιαδήποτε μορφή (μακροπλαστικά, θραύσματα και μικροσκοπικές ίνες πλαστικού, καθώς και τα ακόμα μικρότερα νανοπλαστικά), έχουμε εντοπίσει και διερευνούμε δεκάδες άλλα σημεία αντίστοιχης ρύπανσης ανά την Ελλάδα, είτε λέγονται ΧΑΔΑ, είτε εντελώς παράνομα σημεία απόρριψης, με την θεσμική ευθύνη να βαρύνει τους Δήμους και τις Περιφέρειες και φυσικά το Υπουργείο Περιβάλλοντος που έχει τη συνολική ευθύνη. Σκόπιμα, μοναδικός μηχανισμός διαχείρισης αυτών των ανοιχτών χωματερών παραμένει ο αέρας, για τον διασκορπισμό των απορριμμάτων, καθώς και η βροχή, οι απορροές και τα ρέματα που τα οδηγούν στη θάλασσα.

Θερινά επικοινωνιακά σόου καθαρισμού ακτών από πολυεθνικές και κάποια ιδρύματα

Αντί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα στη ρίζα του, όπως γίνεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, συνεχίζεται σε εκατοντάδες σημεία ανά την Ελλάδα, ο διασκορπισμός χιλιάδων ή ακόμα και εκατομμυρίων τόνων πλαστικών απορριμμάτων, ενώ επαφιόμαστε στα θερινά επικοινωνιακά σόου καθαρισμού ακτών (greenwashing) από πολυεθνικές και κάποια ιδρυμάτα, συνήθως με πληρωμένους “εθελοντές” και χορηγούς επικοινωνίας διάφορα υπουργεία, π.χ. Υπουργείο Τουρισμού ή Υπουργείο Περιβάλλοντος, βαφτίζοντας μάλιστα την Ελλάδα "plastic free". Οι παραπάνω, με πλούσια θερινή δράση στις παραλίες μας, χαριεντίζονται γεμίζοντας σακούλες με σκουπιδάκια ως δράση “εταιρικής κοινωνικής ανευθυνότητας”, ανακτώντας ένα απειροελάχιστο ποσοστό της ρύπανσης που συνολικά δεν προσεγγίζει ούτε το 1%. Οι εμπλεκόμενοι προσπαθούν να κερδίσουν επικοινωνιακά, ενώ η κατάσταση της πλαστικής ρύπανσης στις θάλασσές μας παραμένει ασφυκτική και επιδεινώνεται επικίνδυνα, μήνα με το μήνα.

Τα παραπάνω προφανώς δεν έχουν καμία σχέση με τις σημαντικές πρωτοβουλίες καθαρισμού από τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες όλο το χρόνο προσπαθούν να απαλλαγούν από τα σκουπίδια που κατακλύζουν τις ακτές τους, ως δράσεις αυτονόητες και όχι επικοινωνιακές.

Η κατάσταση κοντά στις όχθες του ποταμού Τάνου, όπως παραμένει έως σήμερα

Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος θα εξαντλήσει κάθε θεσμικό μέσο και μέτρο, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, μέχρι να λυθεί το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης και αναίτιας πλαστικής ρύπανσης και να αποτραπεί αυτή η επερχόμενη κρίση, την οποία μπορεί να την δημιουργούν λίγοι, αλλά θα την επωμιστούν οι πολλοί, και πάνω από όλα οι επόμενες γενιές που δεν θα έχουν καμία ευθύνη για αυτή την κατάσταση, δεδομένου ότι η ρύπανση που θα προκληθεί είναι μη διαχειρίσιμη, τοξική και μη αναστρέψιμη.

Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος κάνει εκκληση σε όσους πολίτες και συλλογικότητες δεν θέλουν να συμμετέχουν στην κοινωνική συγκάλυψη, να αναλάβουν και αυτοί τις ευθύνες που τους αναλογούν. Με όποιες δυνάμεις έχουμε θα στηρίξουμε κάθε πρωτοβουλία που στοχεύει να αντιμετωπίσει αυτά τα συνεχιζόμενα περιβαλλοντικά εγκλήματα ανά την Ελλάδα.

Για το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος” Θοδωρής Τσιμπίδης t.tsimpidis@archipelago.gr