Eκδρομή στη Δύστο την 1η Φεβρουαρίου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων

Η 2^α Φεβρουαρίου ως “Ημέρα των Υγροτόπων”   κινδυνεύει να περάσει  απαρατήρητη μέσα στη ροή των  πολιτικών εξελίξεων. Οι υγρότοποι συχνά αντιμετωπίζονται  ως εκτάσεις αναξιοποίητες, ενώ ο ρόλος τους στη διατήρηση της άγριας φύσης , στην υδατική οικονομία και στην απορρύπανση του περιβάλλοντος ,  φαίνεται ασαφής και εξεζητημένος, μέσα σε ένα κοινωνικό πεδίο «προτεραιοτήτων» κάθε μορφής. To ευρύτερο κοινό θεωρεί  «ψιλά γράμματα» τη συμβολή των υγροτόπων στον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων, στην ανάσχεση των πλημμυρικών φαινομένων, στην παγίδευση ιζημάτων, στην σταθεροποίηση του μικροκλίματος μέσω της αποθήκευσης  και έκλυσης θερμότητας.  Και όμως,

  οι υγρότοποι έχουν εκείνη τη «βραδυφλεγή αξία» αγαθών όπως  η τέχνη, το τοπίο, η  αισθητική του αστικού χώρου : «Αγαθά» που γίνονται αισθητά  περισσότερο όταν εκλείψουν παρά όταν παρέχουν σιωπηλά τις πολύτιμες υπηρεσίες τους….

Πολλοί και διάφοροι θέλησαν να «ξεμπερδέψουν» με τους υγρότοπους, προωθώντας σχέδια γεωργικής αξιοποίησης και όχι μόνο. Όμως η φύση επέμεινε και συχνά κατάφερε να είναι αυτή που είναι, με τους εδαφικούς και υδάτινους πόρους προσανατολισμένους σε συγκεκριμένες λειτουργίες και χρήσεις.

Η περίπτωση  κάποιων λιμνών που αποξηράνθηκαν με στόχο την απόκτηση γεωργικών γαιών είναι χαρακτηριστική : Η   λίμνη Κάρλα στη περιοχή Μαγνησίας,   αποξηράνθηκε το 1962 για να δειχτεί μετά από κάποιο  χρονικό διάστημα ότι   δεν προσφέρεται για καλλιέργειες, για τούτο   δε το λόγο αποκαταστάθηκε σε κλάσμα της αρχικής της έκτασης.  Η λίμνη της Αγουλινίτσας  αποδόθηκε σε ποικίλες χρήσεις (1970), ακόμη και στη δημιουργία  αεροδρομίου (!), όμως  η απουσία της οδήγησε στην εξάλειψη πηγών, στην υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα, στην αλλαγή του μικροκλίματος. Στις ημέρες μας υπάρχει σε εξέλιξη το ζήτημα του επαναπλημμυρισμού της λίμνης Μουριάς στον Πύργο της Ηλείας, που έπεσε θύμα γεωργικών βλέψεων μέχρι να  αποδειχθεί  η φθίνουσα γονιμότητα των εδαφών της.

Μεγάλες, μεσαίες και μικρές υγροτοπικές εκτάσεις θεωρήθηκαν περιττές και υπέστησαν δραματικές  αλλοιώσεις.   Στην Αττική πρόσφατα απειλήθηκε  το «Μεγάλο ρέμα» της Ραφήνας, όπου έχουν καταγραφεί 90 είδη πουλιών, με  8 από αυτά να περιλαμβάνονται στο Ελληνικό «κόκκινο βιβλίο» των απειλουμένων ζώων. Η Βραυρώνα της Αττικής, όπως και διάφορες  περιοχές της Ελληνικής Περιφέρειας, έχουν εισπράξει το υποστηρικτικό ενδιαφέρον της «Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας», με ξεναγήσεις και ενημερώσεις κάθε είδους.  Στην Ίο  ένας μικρός αλλά αξιοσημείωτος υγρότοπος, ως εκ της παρουσίας του σε περιοχή με ιδιαίτερα ξηρό κλίμα, αποξηράνθηκε για «εξωραϊστικούς λόγους», προκαλώντας τις διαμαρτυρίες του ελληνικού τμήματος του WWF.  Στον 21^ο αιώνα, και ενώ είναι περισσότερο από ποτέ αναγνωρισμένη η ανάγκη της προστασίας της άγριας ζωής, κάποιοι δικαιώνουν συστηματικά τους στίχους του Αντονέν Αρτώ : 

«Πρέπει με όλα τα δυνατά μέσα….να αντικαταστήσουν τη φύση όπου μπορεί να αντικατασταθεί….όπου η αληθινή φύση δεν έχει τι να κάνει – κι οφείλει να παραχωρήσει μια για πάντα και ντροπιασμένα  - τη θέση της  σ’ όλα τα θριαμβικά υποκατάστατα…»

Η επίσκεψη του Ομίλου Φίλων Βουνού και Θάλασσας  σε μια τέως λιμναία περιοχή (Δύστος, κεντρική Εύβοια) αποβλέπει να αγγίξει τον «τύπο των ήλων»  του υγροτοπικού προβλήματος, σε ένα χώρο όπου η  γεωργική ανάπτυξη  ματαιώθηκε μερικά και το τοπίο ανακατακτήθηκε από τις καλαμιές. Η Δύστος των 4.75 τετρ. χιλιομέτρων, με  βάθος κάποτε έως  6 μέτρα, έχει   ανακηρυχθεί  Ζώνη Ειδικής Προστασίας   των πτηνών και είναι ενταγμένη στο δίκτυο ΝΑΤΟΥΡΑ 2000.

Η επίσκεψη, ξενάγηση και  πορεία, είναι αφιερωμένη στην Ελένη Κοβάνη (1947-2013) και στο αντισυμβατικό και ποιοτικό έργο που έδωσε για τις αποξηράνσεις λιμνών, για το αγροτικό τοπίο, για την περιβαλλοντική προστασία της ιδιαίτερης πατρίδας της.

Με  ξεναγό τον Γιάννη Σχίζα (6944 805 739), η πορεία θα έχει 4ωρη διάρκεια  σε ομαλό έδαφος και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν στοιχειώδη εξοπλισμό (παπούτσια, σακίδιο, νερό). Η αναχώρηση θα γίνει από Βούλα (07.00 π.μ) και Ομόνοια (7.30 π.μ) . Δηλώσεις συμμετοχής στην κυρία Έλλη Τερζόγλου, τηλ. 698 110 1821