Κατόπιν πλημμύρας….

Σε μια  δημιουργία του ο εικαστικός καλλιτέχνης Δημήτρης Τσουμπλέκας φαντασιώνει  την πλατεία Ομονοίας στην κατάσταση λίμνης,  τη πλευρά του καταστήματος Χόντος να λειτουργεί ως χώρος ηλιοθεραπείας  λουομένων, την οδό Πανεπιστημίου να είναι πλωτή !  Οι  φουτουριστικές φωτοσυνθέσεις αυτού του είδους είναι συμπαθητικές καθότι ανταποκρίνονται στην επιθυμία των κατοίκων  για δραστική – αλλά όχι βίαιη – αλλαγή του αστικού τοπίου. Όμως τα πράγματα αλλάζουν όταν η φύση βιάζει εκδικούμενη  προγενέστερους βιασμούς της….

Το αθηναϊκό λεκανοπέδιο  δεν είναι η μόνη ευρωπαϊκή περιοχή που εκτίθεται στη  πιθανότητα μεγάλων πλημμυρικών επεισοδίων. Προ εικοσαετίας  αρκετές  αστικές περιοχές της Γερμανίας, Γαλλίας , Ιταλίας κ.ά. είχαν πληγεί τόσο  ώστε να χαρακτηρισθούν «πλωτές»  από κάποιους που διέθεταν  μαύρο χιούμορ…

Το λεκανοπέδιο της Αθήνας των 570 τετρ. Χιλιομέτρων – σύμφωνα με μια εκτίμηση ως  τις κορυφογραμμές των γύρω ορεινών όγκων – θα ήταν   ευάλωτο σε κάποιες  πλημμύρες, με μικρότερη συχνότητα, ακόμη και εάν τα 700 περίπου (τέως) ρέματα του  χώρου ήταν  σχετικώς  άθικτα :  Ακόμη και αν η Φωκίωνος Νέγρη συνέχιζε να φιλοξενεί κοτσύφια και ο Ιλισσός δεν μετατρέπονταν  στην λεωφόρο  Καλιρρόης , στη περίοδο  της καραμανλικής οκταετίας…

Κατά ένα παράδοξο τρόπο, που ανέδειξε  ο καθηγητής  Σπύρος Ντάφης, οι κυρίως αστικές περιοχές δέχονται περισσότερες βροχοπτώσεις σε σχέση με τον περιαστικό χώρο !

Η  όλη  κατάσταση επιδεινώνεται από την απόφραξη των φυσικών διόδων  όπως είναι το γυμνό έδαφος  ή από την  απουσία πρασίνου- σε μικρότερες ή μεγαλύτερες συστάδες ..  Έχει υπολογισθεί, κατά μέσο όρο, ότι υπό συνθήκες πυκνής δόμησης η απορροή των ομβρίων είναι εννεαπλάσια αυτής των αστικών πάρκων και κήπων…

Το δαπεδοτοπίο (floorscape)της πόλης είναι μια χρησιμότατη έννοια, που επιτρέπει στους «παραγωγούς  αποφάσεων» να συνεκτιμήσουν τα πάντα, πέρα  από  φυσικούς ή τεχνητούς αποχετευτικούς αγωγούς. Δυστυχώς το αίσθημα «εξωραϊσμού»  ή  «ευταξίας» του αστικού χώρου πλεονάζει σε διάφορους  διαχειριστές του χώρου : Σαν αποτέλεσμα, ακόμη και τώρα   χώροι στάθμευσης επικαλύπτονται στεγανά  με τσιμέντο, περιοχές πάρκων όπως αυτή του Πεδίου του Άρεως φιλοξενούν   «λεωφόρους» που διακόπτουν εσαεί την επικοινωνία των υπερκείμενων υδάτων με τον υδροφόρο ορίζοντα, ιστορικά ρέματα που σκαπούλαραν την επικάλυψη  -  όπως η Πικροδάφνη και η Ρεματιά Χαλανδρίου -  εξακολουθούν να απειλούνται . Τελευταίο και πολύ σημαντικό : Φαίνεται να μην συνεκτιμάται  η αντιπλημμυρική συμβολή  των μικρών φραγμάτων στις υπώρειες των ορεινών όγκων του λεκανοπεδίου. Όπως λόγου χάρη  αυτών στην Αγία Μαρίνα Ηλιούπολης.

Κυρίως και προπάντων, η  αντιπλημμυρική προστασία  δεν πρέπει να εκφωνείται κατόπιν εορτής. Η «καταστολή» των πλημμυρικών φαινομένων  δεν πρέπει να προτάσσεται της πρόληψης. Η  οικολογική διαχείριση του χώρου  δεν πρέπει να παραγκωνίζεται. 

*Τα στοιχεία του άρθρου προέρχονται από το βιβλίο του Σχίζα «Αττική», εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1996