Το Πάσχα των οσμών

Δημοσιεύεται στην πασχαλιάτικη  ΑΥΓΗ

Ο Πατρίκ Ζισκίντ έγραψε το μυθιστορηματικό  «Άρωμα» αναφερόμενος σε  μια ουτοπική , τεχνητή και συγκεντροποιημένη οσμή, ικανή να εξωθήσει τη λίμπιντο στα ακραία όριά της . Όμως η παραδοσιακή, ελληνική   «αυτοκρατορία»  των πασχαλιάτικων οσμών ,  δεν ήταν ουτοπία , δεν ήταν εργαστηριακής  και εγκεφαλικής προέλευσης, δεν ήταν συγκεντροποιημένη και δυνητικά  εμφιαλωμένη. Δεν εστιαζόταν σε μια  έκφανση του ερωτισμού αλλά αντίθετα ήταν  διάχυτη στην ατμόσφαιρα, κι ακόμη  σκορπιζόταν στους πέντε ανέμους,  σαν  ακαθόριστη  αγαπητική  έξαρση εν μέσω  της   ανθοφορούσας    φύσης και της κυρίαρχης   μεταφυσικής.

Το 1901  ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γράφει  στο «Θαύμα της Καισαριανής» για μια κατανυκτική λειτουργία  στη πηγή «Αγίασμα», τη Μεγάλη Εβδομάδα :  Γράφει για τα θυμάρια, τους σχοίνους και τους αγριοδυόσμους, που έκαναν τον τόπο να μοσχοβολά. Στο μεγαλύτερο μέρος του 20^ου αιώνα ,  οι αναλογίες  μεταξύ   δομημένων και  ελεύθερων χώρων επιτρέπουν   την εγκαθίδρυση  της ευωδιαστής φύσης σε σημαντικές  «ενδιάμεσες»  εκτάσεις  του  αθηναϊκού λεκανοπεδίου  και των μεγάλων αστικών συγκροτημάτων  . «Τω καιρώ εκείνω» στις άκτιστες   περιοχές των πόλεων,  αναψοκοκκινισμένοι σουβλοκράτορες    εισέπρατταν   τις μαγικές οσμές των αρνιών που έψηναν οι ίδιοι, με αποτέλεσμα να βιώνουν  μια  κατάσταση κορεσμού, συχνά χωρίς να βάλουν μπουκιά στο στόμα!  Κι αυτή η θαυματοποιός  επενέργεια των οσμών ήταν συγκρίσιμη μόνο με το  «φτιάξιμο»   που είχαν  το Φθινόπωρο κάθε χρονιάς οι καθαριστές των ξύλινων κρασοβάρελων  εν όψει της υποδοχής νέου μούστου,  χρησιμοποιώντας  κάτι χοντρές βούρτσες που  έφερναν στην επιφάνεια ισχυρές και οσμίσιμες δόσεις αλκοόλης…

Τα 6000 περίπου φυτά  της ελληνικής φύσης και οι ειδικές συνθήκες θερμοκρασίας  και υγρασίας που κυριαρχούν την πασχαλιάτικη περίοδο, προκαλούν  την έκλυση των αιθέριων ελαίων στον μείζονα χώρο. Το ίδιο δεν συμβαίνει στον  αστικό χώρο με τις ασφαλτοστρώσεις και τσιμεντοστρώσεις, με την αβάσταχτη εγγύτητα των κτισμάτων και το ξερίζωμα  των αγριολούλουδων  για λόγους   ευπρεπεισμού και ευταξίας.  Όμως εδώ κι εκεί «η φύσις μας ακολουθεί»- θα λέγαμε αναστρέφοντας το πνεύμα του καβαφικού ποιήματος : Περνώντας ένα πρωϊνό από τους στύλους του Ολυμπίου Διός μπορεί κανείς να διαπιστώσει  τον εισοδισμό της άγριας λεβάντας. Και κάποτε σε μια δενδροστοιχία της Κυψέλης, οι  ανοιξιάτικοι ανθοί της νερατζιάς εκπέμπουν κάτι που δεν μεταφράζεται σε λέξεις , αλλά είναι τόσο γλυκό και κατευναστικό : Κάτι που μπορεί να εισπράξει κάποιος όλες τις εποχές του χρόνου, αν τρίψει το φύλλο του συγκεκριμένου δένδρου…

Το «οσμικό περιβάλλον» της πόλης δεν είναι  τόσο σημαντικό, όμως  μπορεί να ενισχύει  την αίσθηση της διαφορετικότητας των εποχών. Να μας κάνει επομένως να ζούμε όπως μας αξίζει, δηλαδή έντονα και ανομοιόμορφα…  

Εν όψει, έργο της Ειρήνης Κανά