ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

 

Του Γιάννη Σχίζα

“Για ένα πρόγραμμα χειροποίητο και στοχαστικό, φτιαγμένο όχι από επιτελεία ειδικών”

Δρόμος της Αριστεράς, 29/7/23

«Απορία ψάλτου βηξ» : Οι ψάλτες που αγνοούν τον επόμενο ψαλμό, εκβάλλουν, αντί φωνής, βήχα … Το  παραδοσιακό γνωμικό συνάδει με την αμηχανία της τρέχουσας πολιτικής «ψαλτικής»:  Λόγω της έλλειψης αυτοδιοικητικών θέσεων και αναλύσεων, με την ευτέλεια των Σταλινοπρεπών «ιμάντων μεταβίβασης» και την αδεξιότητα των αχθοφόρων (αυτούσιων) κομματικών γραμμών. Στη συγκεκριμένη συγκυρία  «αντί βηχός» εκπέμπονται οι νεφελώδεις   προτάσεις περί του πολιτικού χαρακτήρα των ερχόμενων δημοτικών εκλογών και σύρονται (οι εκ της κεντρικής πολιτικής) δανεικές διαχωριστικές γραμμές….

Το κομματικό σύστημα είναι οικείο με τις πλέον λεπτεπίλεπτες έως χονδροειδείς επεμβάσεις στα αυτοδιοικητικά δρώμενα. Το 1994 ο Ανδρέας Παπανδρέου προσπαθούσε να επηρεάσει το εκλογικό σώμα υπέρ του Θεόδωρου Πάγκαλου, υποψηφίου του κόμματός του, υποσχόμενος 6 δισεκατομμύρια δραχμές ως «προίκα», σε περίπτωση που αυτός υπερψηφιζόταν…... Σε διαφορετικές τοπικές καταστάσεις  οι «σκηνίτες» της κεντρικής πολιτικής έθεταν ζητήματα κομματικής πειθαρχίας  από τους συμμετέχοντες στις αυτοδιοικητικές διαδικασίες, ή προωθούσαν αλισβερίσια και «διαπλοκούλες» πάσης φύσεως.

Πολιτικός χαρακτήρας από την εποχή του Νεάντερνταλ

Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει όντως πολιτικό χαρακτήρα, όπως και η οικολογία έχει τελικά πολιτικό χαρακτήρα. Γενικώς τα πάντα, από την εποχή του Νεάντερνταλ , είχαν και θα έχουν πολιτικό χαρακτήρα :  Με την έννοια ότι   υπόκεινται στον νόμο της καθολικής αλληλεπίδρασης, ότι είναι επιδεκτικά νοητικής σύλληψης και υποδήλωσης των αιτιοκρατικών και συστημικών τους σχέσεων.

Η Αθήνα συνδέεται με τη Θεσσαλονίκη , όμως για να πάει κανείς στη Θεσσαλονίκη πρέπει να περάσει προηγουμένως από τη Λαμία και τα Τέμπη . Η μοναξιά συνδέεται με τον Ιμπεριαλισμό, κατά το παλιό - καλό σύνθημα(«εκτός από τον Ιμπεριαλισμό υπάρχει και η μοναξιά»), όμως η κατάδειξη αυτής της σχέσης προϋποθέτει μια διαδρομή σκέψεων και αποδεικτικών συλλογισμών. Και οι δημοτικές εκλογές  είναι πολιτική υπόθεση, δεδομένου ότι συνδέονται με την ολότητα της πολιτικής ζωής, όμως αυτή η σύνδεση δεν απαλλάσσει κανένα από τη διατύπωση των πραγματικών, ενδιάμεσων αιτιωδών δεσμών.

Το αντίθετο συνιστά διανοητική και πολιτική ακροβασία, που προσβάλλει άμεσα τη νοημοσύνη του μορφωμένου κοινού , οδηγώντας στην απαξίωση των αυτοδιοικητικών δρώμενων: Έτσι ώστε οι δημοτικές εκλογές να προσλαμβάνονται από την κοινωνία σαν ένα δευτερεύον ματς στο ίδιο γήπεδο, μέσα στο οποίο οι ίδιες ομάδες προβαίνουν στις γνωστές αναμετρήσεις …..

Aπουσία αυτοδιοικητικών προσεγγίσεων

Σύμφωνα με όλες τις μέχρι στιγμής ενδείξεις, οι δημοτικές εκλογές του 2023 θα κάνουν ακόμη πιο αισθητή την απουσία των αυτοδιοικητικών προσεγγίσεων. Οι δυνάμεις που θα ξεκινούν από τα υπαρκτά τοπικά προβλήματα  για να διανύσουν πολιτικούς δρόμους και να αναδείξουν ευρύτερα νοήματα, μάλλον θα είναι μειοψηφικές …Οι δημοτικές κινήσεις που θα αναφερθούν πρώτα στο τοπικό «μικροπεριβάλλον» - στην αποκομιδή και διαχείριση των σκουπιδιών, στην κυκλοφοριακή δυσλειτουργία, στη δημιουργία και  διαχείριση  ελεύθερων χώρων, στην αισθητική απαξίωση του αστικού τοπίου, στα ελλείμματα της κοινωνικής αλληλεγγύης σε τοπικό επίπεδο κλπ - για να καταδείξουν τελικά την αποδιοργάνωση των τοπικών κοινωνιών από τις  δυνάμεις της αγοράς, θα είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Ακόμη πιο περιορισμένες θα είναι οι τοπικές κινήσεις που δεν θα διεκπεραιώνουν απλώς αιτήματα αλλά θα τα επιλέγουν , που θα υπερασπίζουν με τον προσήκοντα τρόπο τα δημόσια υπερτοπικά αγαθά – πολιτιστικής ή οικολογικής σημασίας :  Με μια κουβέντα , που θα δρουν τοπικά αλλά με σκέψη συνολική ….

Προσωπικότητες με ένζυμα
Στη θέση αυτών των δυνάμεων προβλέπεται να υψωθούν τα «συνήθη» κομματικά φλάμπουρα και να επιστρατευθούν αστραφτερές προσωπικότητες με ένζυμα - κατά τις προδιαγραφές του πολιτικού καθωσπρεπεισμού. Με αφετηρία  τη δίκαιη διεκδίκηση μεγαλύτερων αρμοδιοτήτων και πόρων για την τοπική αυτοδιοίκηση, προβλέπεται η άμετρη έως εξωφρενική κολακεία των αυτοδιοικητικών διαδικασιών, που κάποτε θα φτάσει να προτείνει μέχρι και την εκτόξευση τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων από δήμους ! Που θα οδεύει τελικά σε μια ιδεολογία κατακερματισμού των δημόσιων υπερτοπικών θεσμίσεων ! Κοντά σε όλα αυτά ο ενδημικός στη δημόσια ζωή παραγοντισμός, η σπουδαιοφάνεια και γενικώς η «Δηθενοκρατία», πρόκειται να προσλάβουν νέες  διαστάσεις. Σε ένα τοπίο με έντονες «χωρο-ταξικές» αντιθέσεις, όπου π.χ. κάποιες γκλαμουροειδείς περιοχές της Αθήνας μπορούν να διεκδικούν συνθήκες Νεοϋορκέζικου προάστιου ευκατάστατων ενώ αντίθετα οι υποβαθμισμένες περιοχές υποχρεώνονται σε  αμυντικούς αγώνες για να αποτρέψουν κάποιες οχλούσες χρήσεις, ο λόγος περί «χωροταξικής δημοκρατίας» μάλλον προβλέπεται να μείνει ορφανεμένος.

Να προσθέσει κανείς σε όλα αυτά το αμφισβητούμενο «δημαρχιοκεντρικό» σύστημα… Τα μεγάλα ελλείμματα δημοκρατίας, την ανυπαρξία μιας δημοκρατικά διαμορφωμένης σχέσης μεταξύ δημάρχου και δημοτικού συμβουλίου, την έλλειψη αναλογικότητας στο εκλογικό σύστημα…. Σ’ αυτό ακριβώς το πολιτικό περιβάλλον,  όπου οι μεγάλοι πολιτικοί ρύποι συνεκπέμπονται με τις πορδές διαφόρων μικροπαραγόντων , η απουσία ενός νεωτεριστικού και ριζοσπαστικού λόγου είναι ιδιαίτερα αισθητή. Στη προκειμένη περίπτωση η  οικολογία - «φτωχός μεν συγγενής» της πολιτικής όχι όμως και ανίκανη στο να τροποποιήσει την ατζέντα του δημοσίων προβλημάτων - καλείται να υπερβεί τον ξύλινο λόγο της με τα γνωστά στερεότυπα : « Ο τελευταίος χώρος πρασίνου. Τα χ απειλούμενα είδη που αναφέρονται στις ψ οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιβάλλουν τα Α Β Γ Δ προγράμματα προστασίας» κλπ. κλπ…. Χωρίς να διεκδικεί το ρόλο ενός ιδεολογικού Ζορό και χωρίς φυσικά να απεμπολεί την επιστημονική τεκμηρίωση, καλείται να αναδείξει νέους, ευρύτερους και βαθύτερους ειρμούς, πυροδοτώντας το κοινωνικό φαντασιακό. Σκοπός της οικολογίας δεν πρέπει να είναι η χαμέρπεια - θα μπορούσαμε να πούμε τροποποιώντας ένα στίχο του Εμπειρίκου – αλλά μια ενεργητική, γονιμοποιός στάση, υπερβατική κάθε  συμβατικότητας, τέτοια ώστε να υποχρεώνει το ευρύτερο   πολιτικό  περιβάλλον να στριμώχνεται , να κινείται, να δοκιμάζει νέες διαδρομές και νοήματα…..