ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΕΙΦΟΡΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ELCA

Από το Νίκο Θυμάκη, γεωπόνο, μέλος ΠΕΕΓΕΠ, εντεταλμένο για δημοσιεύσεις ELCA (thymakis@agroartistico.com)

 «Το Πράσινο εξασφαλίζει τη ζωή- η πίσσα και το τσιμέντο δεν …αναπνέουν»

Στα πλαίσια των 50 χρόνων από την ίδρυση του ELCA(Σύνδεσμος Ευρωπαίων Κατασκευαστών Πρασίνου), εκτός από τη  μελέτη για το πώς βλέπουν το Πράσινο των πόλεων οι κάτοικοί τους, παρουσιάστηκε και έρευνα με θέμα «οι παράγοντες επιτυχίας για τον αειφορικό σχεδιασμό των έργων του Αστικού Πρασίνου».  Η παρουσίαση έγινε στο European Green Congress που διοργάνωσε ο ELCA στο Αμβούργο , την 30^η Μαΐου 2013. Εκεί, έγινε και η κατοχύρωση του όρου «υπηρεσίες οικοσυστημάτων» (ecosystem services0 και η πολιτική προσέγγισης όλων των θεμάτων Πρασίνου με ιδιαίτερη έμφαση στο μοντέλο της Πράσινης Πόλης (Green City) καθώς και στη δημιουργία Χάρτας και Άτλαντα Πρασίνου (Green Atlas).

Η έρευνα έγινε από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2013 από το Ινστιτούτο Αστικής Ανάπτυξης της Grenoble (Γαλλία) , αφορούσε 5 χώρες (Γαλλία , Μ. Βρετανία, Φινλανδία, Ολλανδία, Γερμανία) κι έγινε προσπάθεια να απαντηθούν τα ερωτήματα:

1.     Ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας για τον αειφορικό σχεδιασμό των έργων Αστικού Πρασίνου;

2.     Ποιοί είναι οι «παίκτες» σε πολιτικό , κοινωνικό , οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο που καθοδηγούν στις αποφάσεις;

3.     Ποιες συνεργασίες και μέσα από ποιά κοινωνικά μοντέλα είναι αυτά που πρέπει να προσανατολιστεί ο κλάδος για να πετύχει το στόχο;

Φαινομενικά , προκύπτει το αυτονόητο, ότι κατά βάση η έρευνα δείχνει ότι η δυναμική  της μελέτης του Αστικού Πρασίνου είναι εξαιρετική σε κάθε επίπεδο και ότι η επιτυχία ενός project  εξαρτάται κατά πολύ αν εγκαίρως αποτελέσει βασικό δομικό στοιχείο  μίας συνολικής μελέτης. Ως παραδείγματα επιτυχημένης μεθοδολογίας παρουσιάστηκαν το Green Grid του Ανατολικού Λονδίνου και το Millennium Village στο Greenwich, και τα δύο στη Μεγάλη Βρετανία. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ελεύθεροι χώροι ήταν η βάση για να συνδεθούν αστικοί χώροι που πριν ήταν ξεκομμένοι. Μάλιστα, η ανάπτυξη του Green Grid μέσα και από δίκτυο αστικών λαχανόκηπων, θα αλλάξει τη «φυσιογνωμία» της περιοχής για τα επόμενα 20-30 χρόνια, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, ενώ θα φέρει και αυτάρκεια προϊόντων στους κατοίκους!

Με βάση τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας , οι ειδικοί, επιστήμονες του χώρου του Πρασίνου, είναι το άριστο να εμπλέκονται εξ’ αρχής για την ανάλυση του Τοπίου και να καταθέτουν προτάσεις.  Ανοιχτός διάλογος και συμμετοχικές διεπιστημονικές διαδικασίες οδηγούν σε επιτυχημένα αποτελέσματα. Επίσης, οι τοπικές – δημοτικές αρχές , καλό θα είναι να δημιουργούν προϋποθέσεις και νομοθεσία (πχ. τυχόν απαλλοτριώσεις με γρήγορες διαδικασίες) για να προχωρούν τα έργα σε σύντομα χρονοδιαγράμματα. Ως παράδειγμα, αναφέρθηκε το Landscape Park της Στουτγάρδης (Γερμανία), όπου οι Δήμοι έφτιαξαν «Διαδημοτική Αρχή» που «έτρεξε» το project.

Εξαιρετικά εποικοδομητικό , προκειμένου να είναι αποτελεσματική η αειφορική προσέγγιση του σχεδιασμού, είναι το συμπέρασμα της έρευνας ότι πρέπει να κατά τη μελέτη να εκτιμώνται μελλοντικά σενάρια για την εξέλιξη του χώρου , τα οποία να είναι διαφορετικά. Η προσέγγισή τους έχει να κάνει με τις δημογραφικές  και ευρύτερες περιβαλλοντικές εξελίξεις (κλιματική αλλαγή, εξέλιξη εδαφικού προφίλ, διαθεσιμότητα υπογείων υδάτων κλπ). Αυτό είναι σύμφωνα με την έρευνα το κεντρικό ερώτημα στο οποίο μπαίνει και η οικονομική παράμετρος: «ποιό καθορισμένο οικονομικό πλαίσιο ανταποκρίνεται στο κάθε σενάριο, άρα και στον τρόπο χρηματοδότησης;».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Δήμος του Λονδίνου. Η προσέγγιση της μελέτης για το Green Grid , όπου δε λήφθηκε υπόψη με βραχυπρόθεσμη λογική η συνολική κοστολόγηση του Έργου Πρασίνου , αλλά έγινε και με τη λογική της εξέλιξης συντήρησης με βάση τους παράγοντες που προαναφέραμε, ήταν αποτελεσματική. Καθιερώθηκε δηλαδή η λογική να κατασκευαστεί Πράσινο που θα δώσει προστιθέμενη αξία αειφορικά στην περιοχή.  Τα έργα από το πρόγραμμα Green Light house Project στην Kotka (Φινλανδία) και στο Borneo-Sporenburg στο Άμστερνταμ (Ολλανδία)(*), έγιναν με βάση να αποτελέσουν ισχυρή δύναμη αναγέννησης της τοπικής οικονομίας με το να προσελκύσουν επενδυτές, αναδεικνύοντας σημεία ενδιαφέροντος και αισθητικού κάλλους των συγκεκριμένων περιοχών. Παρόμοια project με τέτοιες παρεμβάσεις γίνονται αυτήν την περίοδο στην Leipzig (Γερμανία) και στη Lille (Γαλλία).  

(*) Το project για το Borneo-Sporenburg (ξεκίνησε to 1993), αφορά στην «αναγέννηση» μίας περιοχής των καναλιών και ιδιαίτερα των γειτονιών δύο προβλητών που ήταν δίπλα σε κανάλια. Προτάθηκε αναπαλαίωση και αξιοποίηση υπαρχόντων κτιρίων και αποθηκών  των δύο συγκεκριμένων προβλητών , με μία ιδιαίτερη προσέγγιση από τον Αρχιτέκτονα Adriaan Geuze και το γραφείο του WEST 8. H εξαρχής εμπλοκή περίπου 100 επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων , οδήγησε σε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα σε έναν υποβαθμισμένο χώρο, με παρτέρια, φυτεμένα δώματα, κρυφούς θεματικούς κήπους (όπως ο χαρακτηριστικός Sphinx Garden) , εστιακά σημεία , αγάλματα ενταγμένα στη νέα λογική του χώρου και σημεία θέας προς τα κανάλια. Είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές στο Amsterdam. Μάλιστα , το 2002, το έργο πήρε το βραβείο Veronica Rudge Green Prize  Urban Design από το Harvard University.

 Όπως είναι αντιληπτό, μία τέτοια μελέτη και τα αποτελέσματά της, αποτέλεσαν «εργαλεία» στο τραπέζι των συνομιλιών της αρμόδιας Επιτροπής της Ε.Ε. με τον ELCA, του οποίου ο ρόλος είναι να κάνει το συγκεκριμένο lobbying. Ο Πρόεδρος του ELCA κ. Mony,  τόνισε πως «οι έρευνες και οι μελέτες από την πλευρά του ELCA θα συνεχιστούν προκειμένου να καλύπτονται συνεχώς αντικείμενα που αυτή τη στιγμή είναι κενά ουσιαστικών αποτελεσμάτων προκειμένου να προχωρήσουμε σε ακόμα πιο αποτελεσματικά projects. Για να το επιτύχουμε αυτό , εκτός των άλλων αναζητούμε συνομιλητές και παράγοντες  από τον Ιδιωτικό και το Δημόσιο Τομέα,  για εντατικό διάλογο και νέους τρόπους συνεργασίας».

Ο  Σύνδεσμος Ευρωπαίων Κατασκευαστών Πρασίνου (ELCA) είναι το όργανο που κάνει πολιτική για το Πράσινο και τις επιχειρήσεις της «Βιομηχανίας Πρασίνου» της Ευρώπης. Για την Ελλάδα , ο εθνικός εκπρόσωπος είναι η Πανελλήνιας Ένωση Επαγγελματιών Γεωτεχνικών και Επιχειρήσεων Πρασίνου(ΠΕΕΓΕΠ) (www.peegep.gr)