Φεστιβάλ πνευστών της Γκούτσα : Το κάτι άλλο

 

Έχει αποκληθεί «σερβικό  Γούντστοκ», όχι 100 τοις 100 δικαιολογημένα, αλλά ούτε 100 τοις 100 αδικαιολόγητα. Δεν είναι ένα συμβατικό πολιτιστικό γεγονός με πολιτική χροιά, δεν είναι ένα θορυβώδες ψυχαγωγικό νταβαντούρι  πασπαλισμένο με ψιλοκομμένο πολιτισμό,  αλλά ένα  λαϊκό και νεανικό πολυγεγονός, με  κέφι πολλών μεγατόνων – δηλαδή εκρηκτικό   . Στη συσκευασία μιας εβδομάδας και μιας κωμόπολης 2000 κατοίκων….

 

Σαν βγεις  οδικώς στον πηγαιμό για τη Γκούτσα   μέσω Κοσυφοπεδίου, να εύχεσαι να είναι μικρός ο δρόμος, εκτός αν ενδιαφέρεσαι να προσλάβεις ειδικές εμπειρίες και εικόνες ασυνήθιστες. Φυσικά το να υποστηρίξεις ότι οι δικές σου εμπειρίες είναι αντιπροσωπευτικές ενός ευρύτερου συνόλου καταστάσεων,  συνιστά τυπικό ταξιδιωτικό  λάθος, γνωστό στην ιστορία από την εποχή του Ηρόδοτου. Αντίθετα η αφήγηση που δηλώνει τις χωροχρονικές της ορίζουσες  είναι λιγότερο εντυπωσιακή αλλά πιο αξιόπιστη…

 

Οδικώς λοιπόν, κινείται κανείς από τελωνειακού σταθμού εις τελωνειακόν σταθμόν  και  συναντά βλοσυρά  υπηρεσιακά πρόσωπα που εκτελούν με ζήλο τα  αστυνομικά τους καθήκοντα.  Που σε κάνουν να σκέπτεσαι ότι οι  συγκεκριμένοι άνθρωποι  υπεραμύνονται κάποιων θέσεων εργασίας,  χαμένων  διαφορετικά  αν οι λεγάμενοι ήταν πιο  χαλαροί  στους ελέγχους διαβατηρίων και αυτοκινήτων…

 

Δεν τολμώ να  γενικεύσω - γιατί  αυτό συνιστά υπέρβαση – όμως μπορώ να καταμαρτυρήσω περί της ποιότητας των  μεθοριακών «καμπινέδων» που συναντήσαμε . «Καμπινέδων» γιατί μόνο αυτός  ο παραδοσιακός όρος  τους ταιριάζει, αν και συνάντησα τουλάχιστον ένα που εκπλήρωνε στο ακέραιο τις προδιαγραφές του ακόμη πιο παραδοσιακού όρου «χέστρα» :  Όντας υπεδεέστερος και σκατωμένος περισσότερο και από  στρατιωτικά «αποχωρητήρια»  της δεκαετίας του 70…

 

Στα σύνορα του Κοσόβου  ορθώνεται επιβλητικά  η αλβανική  σημαία, ενώ αραιά και που στη διαδρομή προς βορρά συναντάει κανείς την αμερικανική. Υποθέτω – χωρίς φυσικά να είμαι σίγουρος -  ότι η χώρα αρχίζει να  συνέρχεται από το προ ετών γλυψιματοκρατικό παραλήρημα   με τις αναρτήσεις της αστερόεσας υπέρ του μεγάλου υπερατλαντικού συμμάχου, που επέβαλε την απόσπαση του Κοσόβου από τη Σερβία . Το υποθέτω, αγνοώντας την μετέπειτα  δυναμική των πραγμάτων αλλά έχοντας  εμπειρία από χώρες μικρές και φτωχομπινέδικες – ονόματα δε λέμε  – που σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας τους κραυγάζαν «ΖΗΤΩΣΑΝ ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ», για να την πατήσουν στη συνέχεια…

 

Στο βόρειο Κόσσοβο τα πράγματα αλλάζουν. Εδώ μια νέα σημαιοφορία δηλώνει αντίρρηση  προς την εξουσία. Είναι η σέρβικη σημαία πλέον,  που κυριαρχεί υπερήφανα και τσαμπουκαλίδικα σε μια διαδρομή  40-50 χιλιομέτρων, συνοδευόμενη μάλιστα από κάποιες πινακίδες – This  is Serbia…   Είναι ο θύλακας της Κράϊνα, τελευταίου  κατάλοιπου  της σερβικής παρουσίας στη  περιοχή που αποτέλεσε κοιτίδα του σερβικού έθνους…

 

ΠΕΡΙ ΣΗΜΑΙΩΝ…

 

Οι σερβικές σημαίες είναι τόσο πολλές και χρησιμοποιούνται τόσο πλατιά, ώστε μου  θυμίζουν  εκείνο τον τρομερό σημαιοστολισμό με τη γαλανόλευκη  στη Κύπρο του Ιουνίου του 2004, όταν παιζόταν το πανευρωπαϊκό κύπελλο…..

Στη Σερβία οι μελλόνυμφοι προτάσσουν τη   σημαία ,  στη πομπή που τους οδηγεί  προς την εκκλησία δια τα περαιτέρω…Στη κεντρική συναυλία στο γήπεδο της Γκούτσα , σε ένα γεγονός που κρατάει για περισσότερο από 50  χρόνια,  η σερβική σημαία είναι επίσης χιλιοφορεμένη, ή σειάμενη και κουνάμενη από διάφορους  φτασμένους  στο τσακίρ κέφι.  Το σκηνικό θα ήταν ιδανικό για να πάθει εγκεφαλικό ο Νάσος Θεοδωρίδης, αν δεν υπήρχε η δυνατότητα της ανάρτησης κάθε σημαίας , μηδέ  της Σουαζιλάνδης εξαιρουμένης…

 

Όμως η  ιστορία του φεστιβάλ διαδραματίζεται πρωτίστως στους δρόμους της πόλης .  Εδώ υπάρχουν  αναρίθμητες μπάντες που εκπέμπουν  εκκωφαντικούς ήχους πάνω στη βάση οργιαστικών ρυθμών. Τα πνευστά  δημιουργούν αυτό που με  αυστηρά τεχνικούς όρους θα χαρακτηρίζαμε   ως «γαμώ την ατμόσφαιρα»,  καθώς  η ροή των μουσικών στοιχείων είναι ταχύτερη και από αυτή ενός καλπασμού αραβικού αλόγου ή ενός ροκ-εντ-ρολ . Η ξεφαντωματική κατάσταση φαίνεται απολύτως φυσική, έστω και αν όλα  διαδραματίζονται υπό την επικυριαρχία της μπύρας.  Αναγκαίο  επακόλουθο είναι οι «αντιρρησίες WC», που εκτελούν την σωματική  τους ανάγκη  στους τοίχους του γηπέδου ανά δεκάδες, ενώ  παραπλεύρως η  Αστυνομία δείχνει  κατανόηση.

 

 Φυσικά τα πράγματα δεν είναι πουθενά ιδανικά – οι κερδοσκόποι  επί παντός του επιστητού καραδοκούν .   Εκτός συναυλιακού χώρου και σε κάποια απόσταση από μια  πανκρεοφαγική σκηνογραφία μπροστά στην οποία ωχριά  ακόμη και ο  ταβερνοχώρος   της Βάρης , μια  τουαλέτα προτεινόμενη για καθωσπρέπει κατουρηματίες κοστολογείται μισό ευρώ. Ο ιδιοκτήτης είναι ιδιώτης, μικροεπιχειρηματίας αλλά πάντως συστηματικός, σε αντίθεση με κάποιον που περιφέρεται στο γήπεδο της συναυλίας προσπαθώντας να νοικιάσει με την ώρα (!) ένα σκαμνάκι !

 

Έχοντας δει σε κοντινή περιοχή μια πινακίδα με τον γεωγραφικό προσδιορισμό   «Δαρδανία», έρχομαι σε σκέψεις για το κατά πόσο οι παρ’ ημίν αποκαλούμενες «νταρντάνες» πήραν το όνομά τους από  τα κυρίαρχα σωματομεγέθη της περιοχής :  Γιατί οι Σέρβοι και οι Σερβίδες που είδαμε είναι χαρακτηριστικά δίμετροι/δίμετρες, γιατί σε κάνουν να πιστεύεις πως η χώρα τους  θα μπορούσε  να ονομαστεί  «υψηλολάνδη», γιατί θα ήταν δυνατό   να εμπνεύσουν  τα «Ταξίδια του Γκάλιβερ» στον Τζονάθαν Σουϊφτ…Στους δρόμους της πόλης κάτι  ντερέκια του γένους mantrahalorum ξελαρυγγιάζονται  πλάϊ σε αναρίθμητες μπάντες που ξεφυτρώνουν από το οπουδήποτε για να μπουν στη ροή του κεφιού… Αυτός ο καλλιτεχνικός πληθωρισμός  με παραπέμπει σε ένα σαχλαμάρα «λόγιο» της δικής μας χώρας, που θεωρούσε παρακμή την ενασχόληση πολλών Ελλήνων με καλλιτεχνικά έργα  – βλέπεις, θα έπρεπε να είναι οικοδόμοι ή κτηνοτρόφοι ή οτιδήποτε άλλο για να μπορεί η αφεντιά του να καταυγάζει το πανελλήνιο, ως εκ της κατάργησης  των   άλλων φωτισμών…

 

ΓΙΟΡΤΗ ΑΥΤΟΦΥΗΣ

 

Σε αυτό το πολυγεγονός της Γκούτσα ένας Αηβασίλης περιφέρεται στους δρόμους, σα να μην τρέχει κάστανο… Κάποιος  άλλος περιβεβλημένος με έναν πύθωνα (!) γκρίζου χρώματος, προκαλεί ερωτηματικά όσον αφορά την αληθινότητα του ερπετού – που τελικά επιβεβαιώνεται από τη συνεχή κίνηση του γλωσσιδίου του… 

Στην  υψηλολάνδη και  καραμουζολάνδη της Γκούτσα,  με τις πωλήσεις ειδών κάθε φύσης σε στυλ ελληνικού πανηγυριού, με τις όποιες αδεξιότητες ή καταστάσεις   αγαρμπωσύνης ,  μπορεί τα επιμέρους στοιχεία να είναι καλλωπισμένα , όμως η ολότητα δείχνει ελάχιστα  σκηνοθετημένη . Χιλιάδες άνθρωποι έρχονται από μακριά για να κατασκηνώσουν και να ξεδώσουν, με βάση αυτό που είναι και τίποτε περισσότερο. Οι σκηνές είναι τόσο πολλές, που με τη κατάλληλη εφαρμογή του Ν2160/93 κατά του ελεύθερου κάμπινγκ και με τα πρόσφατα αυξημένα πρόστιμα  για τη περίσταση – 300άρια παρακαλώ ! – θα μπορούσαν να ξεχρεώσουν τμήμα  του ελληνικού χρέους…

 

Αυτή η γιορτή , σε ένα περιβάλλοντα  επαρχιακό χώρο εντυπωσιακά δασωμένο,  αδιαπέραστο σε όποιον θα ήθελε να κινηθεί έξω από δρόμους και μονοπάτια, είναι μεγάλη, είναι αυτοφυής. Είναι γιορτή βασισμένη  στο εγχώριο κέφι, εμφανώς άσχετη με κάποιες  δικές μας, προγραμματοδίαιτες και επιχορηγούμενες  πολύ-πολιτιστικές εκδηλώσεις.

 Εορτολόγος δεν είμαι, υποψιάζομαι όμως  ότι το πνεύμα  που εκπέμπουν τα δρώμενα της Γκούτσα δεν είναι κάτι που καταναλώνεται εύκολα και εξουδετερώνεται «μέχρι νεωτέρας», αλλά κάτι που δημιουργεί μιαν αμφίδρομη σχέση  γιορτής και ζωής. Είναι  κυρίως  η αυτοεπιβεβαίωση  μιας συλλογικότητας, χωρίς ναρκισσισμό και μισαλλοδοξία, και σαν τέτοιο έχει διάρκεια. Είναι κάτι που παραπέμπει σε ένα σχολιασμό της αγροτικής γιορτής από την Ελένη Κοβάνη , που πρόσφατα χάσαμε : Γιορτή με συγκριτικά λίγους συντελεστές αλλά ικανή να συναντά οικουμενικές ανάγκες και νοήματα…