Τη γνώρισα στο ΑΣΠΡΟ του Ραχούτη – ένα μπαρ στην οδό Σίνα, που ήταν ταυτόχρονα γαλακτοπωλείο (!) και σημείο πώλησης διαφόρων ειδών. Που διέθετε ακόμη ένα τζουκ μποξ και ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, από την ουγγρική ραψωδία του Λιστ έως τραγούδια του Ανταμό ! Η Ελένη ήταν μικροκαμωμένη όσο και αυτός ο χώρος , όπου συχνάζαν διάφοροι φοιτητές τη περίοδο 1966-67.
Τη συνάντησα μετά από πολύ καιρό, όταν το ΑΣΠΡΟ είχε εκλείψει λόγω αντιπαροχής, ενώ η ίδια ήταν ερευνήτρια του ΕΚΚΕ, ώριμη πλέον γυναίκα. Η παιδούλα είχε φύγει, όμως τα ίχνη της ήταν παρόντα στο διάδοχο πρόσωπο.
Το ενδιαφέρον μου για το έργο της ξεκίνησε από το βιβλίο της «Λιμνών αποξηράνσεις – μελέτη αειφορίας και πολιτιστικής ιστορίας» , που είχε εκδοθεί από το ΕΚΚΕ μαζί με παρεμφερή εργασία της Καλλισθένης Αβδελίδη. Για πολλά χρόνια είχα να λέω για την πολυπρισματική προσέγγιση του θέματος από την Ελένη και για την ολιστική περιγραφή των κοινωνικών και περιβαλλοντικών καταστάσεων στη λίμνη Κάρλα, που απείχε παρασάγγες από διάφορα συμβατικά γραψίματα οικολογιζόντων, με τυποποιημένες, άχρωμες/άοσμες πληροφορίες. Η Ελένη είχε κάνει μια επιστημονική εργασία που δεν ήταν απλή προσθήκη στο βιογραφικό της ή απλή βιβλιογραφική πηγή για άλλες εργασίες - αλλά αναγνώσιμη και ελκυστική για το ευρύτερο μορφωμένο κοινό….
Στη «Φιλοσοφία και αισθητική του αγροτικού τοπίου», δοκίμιο που εκδόθηκε το 2005 ύστερα από επιστημονικό συμπόσιο στο κτήμα Μερκούρη της Ηλείας, η Κοβάνη έδινε πάλι τις ίδιες λεπτές νότες μιας ολιστικής προσέγγισης του θέματός της. Σημείωσα τη συσχέτιση που έκανε ανάμεσα στην ανάδυση της εορτής και στο αγροτικό πεδίο, την αναφορά στην εορταστική ανάταση και οικουμενικότητα που μπορούσε να κερδίσει έστω και μια κλεισμένη στον εαυτό της μικρή κοινότητα. Σημείωσα τις καταχωρίσεις που έκανε στη σαρκαστική αντιμετώπιση της «αστικής αγρεπαύλεως» από τον Τζέϊμς Τζόϋς, κι ακόμη την αντιπαλότητά της με το εγχείρημα χειραγώγησης της φύσης. Αυτό που περιέγραφαν, αρκετά πρώϊμα, οι στίχοι του Αντονέν Αρτώ : «Πρέπει με όλα τα δυνατά μέσα….να αντικαταστήσουν τη φύση όπου μπορεί να αντικατασταθεί….όπου η αληθινή φύση δεν έχει τι να κάνει – κι οφείλει να παραχωρήσει μια για πάντα και ντροπιασμένα τη θέση της σ’ όλα τα θριαμβικά υποκατάστατα…»
Σε συνέδριο που οργάνωσε το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τον Μάρτιο του 2008 η Κοβάνη είχε την ευκαιρία να επανέλθει στο θέμα της αποξηραμένης μεν αλλά προοριζόμενης για αποκατάσταση λίμνης Κάρλας, για να αξιώσει μια πλήρη και ολική αναβίωση : Έστω και αν το ερευνητικό της πνεύμα αναμετρoύσε τη δυσκολία αυτού του εγχειρήματος, σε μια εποχή υποχώρησης της παραδοσιακής αγροτικής ζωής.
Η «Θισβιακή ηχώ» - τριμηνιαίο περιοδικό που εξέδιδε και διηύθυνε η Κοβάνη - ήταν εξαιρετικά καλαίσθητο, ποιοτικό, με τοπικά αλλά και υπερτοπικά θέματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Με οικολογικές θεωρήσεις των πραγμάτων, χωρίς μεγαλοστομίες και θεωρητικές επιτηδεύσεις.
Ήταν από εκείνες τις αόρατες εργάτριες του πνεύματος που άνοιγε δρόμους και μονοπάτια, που έπασχε από αθεράπευτη σεμνότητα, που εξέπεμπε παιδεία και ευαισθησία. Πέθανε μετά από σύντομη μάχη, που δεν άφησε πολλούς από εμάς να συνειδητοποιήσουμε τη βαρύτητα της κατάστασής της και την απειλούμενη απώλεια. Θα μας λείψει, ειδικά σε αυτή την εποχή που πλεονάζουν οι επαρμένοι και φλύαροι…
Τη συνάντησα μετά από πολύ καιρό, όταν το ΑΣΠΡΟ είχε εκλείψει λόγω αντιπαροχής, ενώ η ίδια ήταν ερευνήτρια του ΕΚΚΕ, ώριμη πλέον γυναίκα. Η παιδούλα είχε φύγει, όμως τα ίχνη της ήταν παρόντα στο διάδοχο πρόσωπο.
Το ενδιαφέρον μου για το έργο της ξεκίνησε από το βιβλίο της «Λιμνών αποξηράνσεις – μελέτη αειφορίας και πολιτιστικής ιστορίας» , που είχε εκδοθεί από το ΕΚΚΕ μαζί με παρεμφερή εργασία της Καλλισθένης Αβδελίδη. Για πολλά χρόνια είχα να λέω για την πολυπρισματική προσέγγιση του θέματος από την Ελένη και για την ολιστική περιγραφή των κοινωνικών και περιβαλλοντικών καταστάσεων στη λίμνη Κάρλα, που απείχε παρασάγγες από διάφορα συμβατικά γραψίματα οικολογιζόντων, με τυποποιημένες, άχρωμες/άοσμες πληροφορίες. Η Ελένη είχε κάνει μια επιστημονική εργασία που δεν ήταν απλή προσθήκη στο βιογραφικό της ή απλή βιβλιογραφική πηγή για άλλες εργασίες - αλλά αναγνώσιμη και ελκυστική για το ευρύτερο μορφωμένο κοινό….
Στη «Φιλοσοφία και αισθητική του αγροτικού τοπίου», δοκίμιο που εκδόθηκε το 2005 ύστερα από επιστημονικό συμπόσιο στο κτήμα Μερκούρη της Ηλείας, η Κοβάνη έδινε πάλι τις ίδιες λεπτές νότες μιας ολιστικής προσέγγισης του θέματός της. Σημείωσα τη συσχέτιση που έκανε ανάμεσα στην ανάδυση της εορτής και στο αγροτικό πεδίο, την αναφορά στην εορταστική ανάταση και οικουμενικότητα που μπορούσε να κερδίσει έστω και μια κλεισμένη στον εαυτό της μικρή κοινότητα. Σημείωσα τις καταχωρίσεις που έκανε στη σαρκαστική αντιμετώπιση της «αστικής αγρεπαύλεως» από τον Τζέϊμς Τζόϋς, κι ακόμη την αντιπαλότητά της με το εγχείρημα χειραγώγησης της φύσης. Αυτό που περιέγραφαν, αρκετά πρώϊμα, οι στίχοι του Αντονέν Αρτώ : «Πρέπει με όλα τα δυνατά μέσα….να αντικαταστήσουν τη φύση όπου μπορεί να αντικατασταθεί….όπου η αληθινή φύση δεν έχει τι να κάνει – κι οφείλει να παραχωρήσει μια για πάντα και ντροπιασμένα τη θέση της σ’ όλα τα θριαμβικά υποκατάστατα…»
Σε συνέδριο που οργάνωσε το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τον Μάρτιο του 2008 η Κοβάνη είχε την ευκαιρία να επανέλθει στο θέμα της αποξηραμένης μεν αλλά προοριζόμενης για αποκατάσταση λίμνης Κάρλας, για να αξιώσει μια πλήρη και ολική αναβίωση : Έστω και αν το ερευνητικό της πνεύμα αναμετρoύσε τη δυσκολία αυτού του εγχειρήματος, σε μια εποχή υποχώρησης της παραδοσιακής αγροτικής ζωής.
Η «Θισβιακή ηχώ» - τριμηνιαίο περιοδικό που εξέδιδε και διηύθυνε η Κοβάνη - ήταν εξαιρετικά καλαίσθητο, ποιοτικό, με τοπικά αλλά και υπερτοπικά θέματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Με οικολογικές θεωρήσεις των πραγμάτων, χωρίς μεγαλοστομίες και θεωρητικές επιτηδεύσεις.
Είχα τη τύχη να συνεργαστώ μαζί της στα πλαίσια του περιοδικού ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ, είχα την τύχη να την ακούσω σε εκδηλώσεις για κάποια «δεύτερα» θέματα (π.χ διατροφή) που όμως τα άγγιζε από πολλές πλευρές και κατάφερνε να τα κάνει συναρπαστικά. Toν Φεβρουάριο του 2010 σε μια Ημερίδα για το τοπίο, που οργάνωσε Δίκτυο Οργανώσεων Αιγαίου και το περιοδικό ΟΙΚΟΛΟΓΕΙΝ, η Ελένη Κοβάνη θα προσεγγίσει το θέμα «Αγροτικό τοπίο και ελληνοευρωπαϊκή παράδοση». Μέσα στη προσέγγισή της εμφιλοχωρούν όχι μόνο ζητήματα εικαστικής φύσης ή αναφορές στον αγροτισμό δια μέσου των εποχών, αλλά και βολές εναντίον του συμβατικού καταμερισμού των έργων, που έχει ως απόληξη τον μονοδιάστατο άνθρωπο. Η Κοβάνη παραπέμπει στον Εντγκάρ Μορέν, που εκθειάζει την πολυσύνθετη σκέψη και δια μέσου αυτής την πολύτροπη συνεργασία –ως μόνη ικανή στο να αποτρέψει τον κατακερματισμό και την εξειδίκευση με τα επακόλουθά τους : Την απώλεια της αίσθησης ευθύνης , την ύφεση της αλληλεγγύης και των κοινοτικών δεσμών.
http://oikologein.blogspot.gr/2012/03/blog-post_9741.html Ήταν από εκείνες τις αόρατες εργάτριες του πνεύματος που άνοιγε δρόμους και μονοπάτια, που έπασχε από αθεράπευτη σεμνότητα, που εξέπεμπε παιδεία και ευαισθησία. Πέθανε μετά από σύντομη μάχη, που δεν άφησε πολλούς από εμάς να συνειδητοποιήσουμε τη βαρύτητα της κατάστασής της και την απειλούμενη απώλεια. Θα μας λείψει, ειδικά σε αυτή την εποχή που πλεονάζουν οι επαρμένοι και φλύαροι…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου