Τελευταία Νέα του Αρχιπελάγους: Άνοιξη 2025

 

Μεγάλο μέρος του δύσκολου χειμώνα που πέρασε, παραμείναμε εν πλω, συνεχίζοντας τις δράσεις θαλάσσιας έρευνας και προστασίας με σκάφη Τρίτων και Ναυτίλος. Διαπλεύσαμε ιδιαίτερες περιοχές του Αιγαίου, από το Θρακικό Πέλαγος και τα νερά κοντά στη Χερσόνησο του Άθω και τη Λήμνο, στο κεντρικό Αιγαίο με επίκεντρο τη βαθιά θαλάσσια τάφρο ανάμεσα στην Ικαρία, τους Φούρνους, τη Σάμο και τη Χίο, φτάνοντας και νοτιότερα στα Δωδεκάνησα με επίκεντρο την Αστυπάλαια και τους Λειψούς. Τώρα την άνοιξη η δράση συνεχίζεται παρόλο που οι καιρικές συνθήκες στο πέλαγος εναλλάσσονται μεταξύ έντονων βροχοπτώσεων, δυνατών ανέμων και νηνεμίας. Η πολυεθνική ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, που αυτή τη στιγμή απαρτίζεται από 71 επιστημόνες, ερευνητές και φοιτητών που προέρχονται από 18 χώρες με πολλές διαφορετικές ειδικότητες, αποτελεί κινητήριο δύναμη και αποτελεί πραγματική κινητήριο δύναμη στηρίζοντας ένα ευρύ φάσμα δράσεων. Παράκτιοι αλιείς: Ο μεγαλύτερός μας σύμμαχος για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος Για δεκαετίες, ερευνητές και ακαδημαϊκοί έχουν αντιμετωπίσει τους αλιείς με τεχνοκρατική υπεροψία όσον αφορά την κατανόηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Όμως, ποια είναι η πραγματικότητα σχετικά με τις γνώσεις των ψαράδων για τη θάλασσα; Στο επιστημονικό περιοδικό Ocean & Coastal Management δημοσιεύθηκε έρευνα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας "Αρχιπέλαγος" σε συνεργασία με το University of Plymouth του Ηνωμένου Βασιλείου. Η μελέτη αξιοποιεί τη μακροχρόνια συνεργασία μας με τις αλιευτικές κοινότητες των Φούρνων, Λειψών, Αρκιών, Πάτμου και Λέρου, με στόχο την καταγραφή της Τοπικής Οικολογικής Γνώσης (Local Ecological Knowledge). Σε αντίθεση με την επιστήμη των πολιτών, η Τοπική Οικολογική Γνώση βασίζεται σε πολυετείς παρατηρήσεις του περιβάλλοντος, οι οποίες συχνά μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Διαβάστε τη δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Ocean & Coastal Management Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά: σε σύγκριση με δορυφορικά δεδομένα, οι χάρτες των ψαράδων παρουσίασαν ακρίβεια ~78% κατά μέσο όρο, αγγίζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις έως και το 92%. Αντίθετα, η αξιολόγηση των επίσημων χαρτών του ΥΠΑΑΤ για την ακτογραμμή των πέντε νησιών αποκάλυψε μια συστηματική υποεκτίμηση της έκτασης των λιβαδιών Ποσειδωνίας στο 52%. Δηλαδή, σύμφωνα με τον επίσημο χάρτη, το κόστος του οποίου ανήλθε στα 660.000 ευρώ για όλη την Ελλάδα, τα προστατευόμενα λιβάδια εμφανίζονται να καλύπτουν στις μισές περιπτώσεις έκταση μικρότερη από αυτή που πραγματικά καταλαμβάνουν. Αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εφαρμογή της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία αυτού του κρίσιμου οικοτόπου, με αρνητικές συνέπειες για το θαλάσσιο περιβάλλον. Διαβάστε άρθρο στην εφημερίδα Καθημερινή Οι «χαρτογράφοι» των βυθών Στη θαλάσσια περιοχή των Φούρνων, η κοινή δράση και στενή συνεργασία ανάμεσα στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος και τους επιστημονικους συνεργάτες του, με τους αλιείς και το Δήμο των Φούρνων στοχεύει στην προώθηση της επείγουσας θεσμοθέτησης της πρώτης στην Ελλάδα “Ζώνης Απαγόρευσης Αλιείας με Συρόμενα Εργαλεία " σε περιοχή κοραλλιγενών οικοτόπων. Στόχος μας είναι να δημιουργηθεί ένα θετικό προηγούμενο για την άμεση προστασία και άλλων αντίστοιχων ευάλωτων οικοστημάτων στα βαθιά νερά των ελληνικών θαλασσών και της Μεσογείου. Τα κοραλλιγενή οικοσυστήματα του Αιγαίου είναι παγκόσμιας περιβαλλοντικής σημασίας και μοναδικής ομορφιάς. Συναντώνται από τα 60-250 μέτρα βάθος και αποτελούν κάποια από τα πιο σύνθετα, ποικίλα και πιο παραγωγικά οικοσυστήματα της Μεσογείου. Σε αυτά ζουν περισσότερα από 1.800 θαλάσσια είδη, ενώ εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσουν τα 7000 χρόνια σε ηλικία. Στις ελληνικές θάλασσες μεγάλο μέρος αυτών των ευάλωτων οικοτόπων έχουν ήδη καταστραφεί από τα συρόμενα αλιευτικά εργαλεία (μηχανότρατες), ή έως πρόσφατα και από την αλιεία κόκκινου κοραλλιού η οποία υπάρχει κίνδυνος να αδειοδοτηθεί ξανά. Όσα κοραλλιγενή οικοσυστήματα επιβιώνουν, δεδομένου ότι είναι άγνωστη η θέση τους, κινδυνεύουν με μη αναστρέψιμη καταστροφή πριν καν ανακαλύψουμε ότι υπάρχουν. Παρόλο που υποτίθεται ότι προστατεύονται σύμφωνα με την ισχύουσα διεθνή, ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία, και υπάρχει υποχρέωση να ακολουθείται η "αρχή της πρόληψης", οι διατάξεις αυτές δεν έχουν ποτέ εφαρμοστεί στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα αυτά τα μοναδικά οικοσυστήματα αντιμετωπίζουν το συνεχή κίνδυνο μη αναστρέψιμης καταστροφής. Άρθρο στα ΝΕΑ "Έρμαιο της γραφειοκρατίας το θαλάσσιο καταφύγιο στους Λειψούς" Επτά χρόνια κωλυσιεργίας για την αδειοδότηση - Οι υποδομές για την περίθαλψη θαλάσσιων ειδών και το διεθνές ενδιαφέρον για τη λειτουργία του Σε γεφύρι της Αρτας έχει μετατραπεί το υπό κατασκευή καταφύγιο στους Λειψούς, για την προστασία θαλάσσιας ζωής. Πρόκειται για ένα πρωτοπόρο και μοναδικό κέντρο περίθαλψης για θαλάσσια είδη στην Ελλάδα που βρίσκεται υπό δημιουργία στο Αιγαίο, στο νησί των Λειψών. Στο μέλλον σχεδιάζεται να αποτελέσει και ένα πρότυπο καταφύγιο για δελφίνια που προέρχονται από αιχμαλωσία. Εδώ και σχεδόν επτά χρόνια το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, παρόλο που έχει ολοκληρώσει σε μεγάλο βαθμό τις εγκαταστάσεις και τις μελέτες που απαιτούνται, προσπαθεί να πάρει άδεια για να ξεκινήσει η λειτουργία του Κέντρου Περίθαλψης. Οπως δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο Θοδωρής Τσιμπίδης, Ιδρυτής και Υπεύθυνος Δράσεων Προστασίας του Ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, «όσο οξύμωρο και αν ακούγεται, ακόμα και αυτό το απολύτως αναγκαίο εγχείρημα που υλοποιείται χωρίς δημόσιους πόρους, σε μία χώρα όπου επιβιώνουν εξαιρετικά σημαντικοί πληθυσμοί προστατευόμενων θαλάσσιων ειδών και δεν υπάρχει οποιαδήποτε υποδομή περίθαλψης, βρίσκεται αντιμέτωπο με 7 χρόνια κωλυσιεργίας και στοχευμένης γραφειοκρατικής παρεμπόδισης της διαδικασίας αδειοδότησής του. Και όλα αυτά σε μία ακριτική περιοχή του Αιγαίου, όπου ένα τέτοιο σημαντικό εγχείρημα θα συμβάλει τα μέγιστα στην περιφερειακή ανάπτυξη». Διαβάστε το άρθρο στα "ΝΕΑ" Άρθρο της εφημερίδας Le Parisien με θέμα τα γαλλικά δελφινάρια των οποίων η λειτουργία απαγορεύθηκε πλέον με νόμο, και το μέλλον των θαλάσσιων θηλαστικών που ακόμα βρίσκονται σε αυτά. Γαλλικές περιβαλλοντικες οργανωσεις προσέφυγαν στα δικαστήρια για να εμποδίσουν τη μεταφορά τους σε δελφινάρια της Ιαπωνίας και της Ισπανίας. Ιδιαίτερη αναφορά στο άρθρο γίνεται στα στοχευμένα γραφειοκρατικά εμπόδια που αντιμετωπίζει επί 6,5 χρόνια η διαδικασία αδειοδότησης στην Ελλάδα του υπό-δημιουργία Καταφυγίου Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου στους Λειψούς. Η διευθύντρια των Sea shepherd France Lamya Essemlali, η οποία συμμετείχε σε πρόσφατη επίσκεψη εμπειρογνωμόνων και φορέων, μαζί με εκπρόσωπο της γαλλικής κυβέρνησης στο υπό- δημιουργία καταφύγιο, μεταφέρει την εμπειρία της αλλά και τα έντονα ερωτήματα που εγείρονται αναφορικά με τη σκοπιμότητα των γραφειοκρατικών καθυστερήσεων. Διαβάστε το άρθρο στο Le Parisien Διαβάστε άρθρο του Greek Reporter - Dolphins Trapped in French Marine Park While Greece’s Sanctuary Plans Stall Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος σε επιτροπή της Βουλής με αντικείμενο τον έλεγχο των πληθυσμών του Λεοντόψαρου. Ως Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος μεταφέρουμε την εμπειρία μας μέσα από τη συνεχή, επί 25 χρόνια, παρουσία μας στις ελληνικές θάλασσες και τη ΒΑ Μεσόγειο, τις καταγραφές σε δεκάδες σταθμούς μέτρησης σε όλη την έκταση του Αιγαίου, αλλά και μέσα από τη στενή συνεργασία με τους αλιείς και τις τοπικές κοινωνίες. Δείτε το βίντεο από την παρουσίαση του Αρχιπελάγους στη Βουλή Το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος στην ΕΡΤ1 στην εκπομπή "Φτάσαμε" Μία χειμερινή αποστολή εν πλω στο ιστιοφόρο "Τρίτων" στο νότιο Αιγαίο, εστιάζοντας στη μοναδική βιοποικιλότητα των ελληνικών θαλασσών, αλλά και την επείγουσα ανάγκη να συμβάλλει ο καθένας από εμάς αποστελεματικά στην προστασία των θαλασσών μας. Δείτε το επεισόδιο της εκπομπής "Φτάσαμε" στην ΕΡΤ1 Prime Time - Skai TV Η απαξίωση της αλιείας στην Ελλάδα Prime Time - Skai TV Η απαξίωση της αλιείας στην Ελλάδα και ιδίως της μικρής παράκτιας αλιείας που επί χιλιάδες χρόνια είχε θεμελιώδη ρόλο για την επιβίωση και την ανάπτυξη των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών, καθώς και η ανεπαρκής διαχείριση και οι ελλιπείς έλεγχοι, έχουν οδηγήσει στην υπεραλίευση και στο άδειασμα των θαλασσών μας από ιχθυαποθέματα. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τους αλιείς που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον κλάδο, αλλά και τα θαλάσσια είδη που έχουν όλο και λιγότερη τροφή, όπως αντίστοιχα και τους ανθρώπους που πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ποιοτική τροφή από τις θάλασσες. Δείτε εδώ το επεισόδιο της εκπομπής Prime Time στο Skai TV Μία απρόσμενη συνάντηση ανθρώπων και δελφινιών, στα νερά των Φούρνων Κορσεών. Έπειτα από μία κατάδυση για την καταγραφή των κοραλλιγενών οικοτόπων στα 100 μέτρα βάθος, από τους βαθυδυτες του UNDER THE POLE, η αργή ανάδυση που ξεπερνάει τις 3 ώρες (για λόγους αποσυμπίεσης) προξενεί την περιέργεια αυτών των ρινοδέλφινων.