Ερωτήματα για τη μεταφορά 5 δελφινιών επί 10.000 χλμ από την Αττική προς τη Φλόριντα…

 

Η προγραμματιζόμενη μεταφορά πέντε δελφινιών από το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο προς το Clearwater Marine Aquarium στη Φλόριντα των ΗΠΑ, είναι ενδεικτική για το τί τελικά αντιλαμβανόμαστε, ή δεν αντιλαμβανόμαστε, αναφορικά με την εμπορική εκμετάλλευση και κακοποίηση των ζώων. Εάν η μεταφορά υλοποιηθεί, τα 5 δελφίνια θα υποβληθούν σε μία δύσκολη και επώδυνη μεταφορά 10.000 χιλιομέτρων, για να εγκλωβιστούν ξανά για το υπόλοιπο της ζωής τους σε τσιμεντένιες δεξαμενές σε μία αστική περιοχή. Ενδεικτική βέβαια είναι και η δήλωση του ιδιοκτήτη του Αττικού Πάρκου που τονίζει ότι τα δελφίνια δεν αγοράζονται από το συγκεκριμένο ενυδρείο καθώς όπως αναφέρει “στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζωολογικών Πάρκων και Ενυδρείων δεν γίνονται αγοραπωλησίες ζώων”. Αυτό βέβαια προσβάλλει τη νοημοσύνη μας, δεδομένου ότι η ένωση την οποία επικαλείται έχει ως μοναδικό σκοπό την ανταλλαγή ζώων για εμπορική εκμετάλλευση. Tα συγκεκριμένα 5 δελφίνια σχεδιάζουν να τα μεταφέρουν σε ένα από τα πλέον εμπορικά δελφινάρια των ΗΠΑ, και από θέαμα με φθηνό εισιτήριο θα “αναβαθμιστούν” σε αντικείμενο ακριβών παραστάσεων, όπου πέρα από εισιτήριο εισόδου, προσφέρονται άλλες δραστηριότητες για VIP επισκέπτες με πανάκριβα εισιτήρια και με το ανάλογο αντίτιμο κολύμβηση με τα δελφίνια, ή ακριβές φωτογραφήσεις των επισκεπτών που ποζάρουν με αυτά κ.α.. Μάλιστα υπάρχει πρόσφατη δήλωση από το εν λόγω δελφινάριο στη Φλόριντα ότι έχουν άμεση ανάγκη για δελφίνια, μεταξύ άλλων ειδών, για τις νέες εγκαταστάσεις τους που έχουν κατασκευάσει από τσιμέντο και γυαλί, τις οποίες επισκέπτονται σχεδόν 1 εκατομμύριο άνθρωποι κάθε χρόνο. Άξιο αναφοράς είναι επίσης ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα στον αμερικανικό τύπο, πριν λίγα χρόνια 5 θάνατοι δελφινιών καταγράφηκαν σε αυτό το δελφινάριο σε διάστημα 19 μηνών. Ζούμε σε μία εποχή που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να έχουμε αντιληφθεί αρκετά από τα λάθη που κάναμε τα προηγούμενα χρόνια σε σχέση με την κακοποίηση των ζώων, ενώ τουλάχιστον η εκμετάλλευση των άγριων ζώων για τη διασκέδασή μας θα έπρεπε να αποτελεί παρελθόν. Όμως στην Αττική, πάνω από 4 εκατομμύρια άνθρωποι (σύμφωνα με δήλωση του Αττικού Πάρκου) έχουν επισκεφθεί το δελφινάριο με το αντίστοιχο αντίτιμο - κυρίως παιδιά έπειτα από επιλογή των ενήλικων συνοδών τους. Εκεί μπορούν να δουν αυτά τα ιδιαίτερα ευφυή θηλαστικά, (όπως και τόσα άλλα άγρια ζώα που θα έπρεπε να ζουν σε τροπικές ή πολικές περιοχές του πλανήτη, ή να είναι μεταναστευτικά), αλλά έχουν εγκλωβιστεί στην αιχμαλωσία από τη μέρα που γεννήθηκαν και κάποιοι επιμένουν να θεωρούν κανονικότητα ότι ανήκουν στην αιχμαλωσία. Είναι δηλαδή σαν να λέμε ότι ένας άνθρωπος που γεννήθηκε π.χ. στη φυλακή ή σε ένα άλλο περιορισμένο χώρο έχει λιγότερα δικαιώματα από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Σαθρές δικαιολογίες, επικίνδυνες για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, αλλά και για τη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας της συνύπαρξης μας με τα υπόλοιπα είδη. Το ειρωνικό βέβαια είναι ότι δίπλα στην τσιμεντένια δεξαμενή όπου επί χρόνια βρίσκονται εγκλωβισμένα τα δελφίνια στην Αττική, στο ίδιο χλωριωμένο νερό στο οποίο αφοδεύουν, έχουν αναρτήσει ταμπέλες που περιγράφουν λεπτομερώς τη βιολογία των δελφινιών. Δηλαδή περιγράφουν ότι τα ρινοδέλφινα μπορούν (και θα έπρεπε) να διανύουν κάθε μέρα 40-100 μίλια και καταδύονται σε βάθος που ξεπερνά τα 200 μέτρα, ενώ αναφέρουν και τα διάφορα είδη ψαριών και θαλάσσιων ασπόνδυλων με τα οποία θα έπρεπε να τρέφονται. Όμως στην αιχμαλωσία τρέφονται με αποψυγμένα νεκρά ψάρια, το βάθος της πισίνας είναι συνήθως 3,5 μέτρα, ενώ στο μεγαλύτερο δελφινάριο της Ευρώπης η μέγιστη απόσταση που μπορεί να κολυμπήσει ένα αιχμάλωτο ρινοδέλφινο σε ευθεία, δεν ξεπερνά τα 0,03 μίλια (δηλ. 48 μέτρα) και στο δελφινάριο του Αττικού Πάρκου η μέγιστη απόσταση είναι περίπου 40 μέτρα. Εγκλωβισμένα στο εφιαλτικό περιβάλλον μιας τσιμεντένιας δεξαμενής, τα δελφίνια περιγράφονται από το Αττικό Πάρκο ως “πρεσβευτές της ανάγκης προστασίας του είδους” ενώ προσφέρεται η δυνατότητα στους επισκέπτες όπως αναφέρουν “να ενημερωθούν για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα δελφίνια στη φύση”!!! Εσωτερικοί χώροι υπό διαμόρφωση και το κτηνιατρικό εργαστήριο του υπό δημιουργία Κέντρου Περίθαλψης στους Λειψούς Η προτεινόμενη μεταφορά των δελφινιών στην άλλη άκρη του πλανήτη θεωρείται απαράδεκτη από την άποψη της ευζωίας των ζώων. Μάλιστα θα ήταν περιττή εάν οι ελληνικές αρχές και μία συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων δεν είχαν επιδοθεί σε 6,5 χρόνια στοχευμένης γραφειοκρατικής παρεμπόδισης και κωλυσιεργίας του υπό-δημιουργία Κέντρου Περίθαλψης Θαλάσσιων Ειδών που είναι σχεδόν έτοιμο για λειτουργία στο νησί των Λειψών. Έπειτα από 9 χρόνια εργασιών βρίσκεται ακόμα σε πολυετή αναμονή της έκδοσης των σχετικών αδειών λειτουργίας. Σε επόμενη φάση έχει σχεδιαστεί και προετοιμαστεί να λειτουργήσει και ως ένα πρότυπο Καταφύγιο για δελφίνια που προέρχονται από την αιχμαλωσία. Ενδεικτικό είναι ότι έπειτα από 5 διαδοχικά αιτήματα από το 2018 για έκδοση αδειών και συνεχείς πιέσεις για να τηρηθούν τα νόμιμα χρονοδιαγράμματα και οι πολιτικές διαβεβαιώσεις ότι αυτό θα ισχύσει, η πρώτη γραπτή απάντηση από την επιτροπή που έχει ορίσει το ΥΠΕΝ απεστάλη 6 χρόνια μετά από την πρώτη υποβολή του αιτήματος. Στη σύντομη σχετική απάντηση της γνωμοδοτικής επιτροπής για το θέμα αυτό, αντί να εστιαστεί στις τεχνικές λεπτομέρειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, κάνοντας σχετικές υποδειξεις, μη τηρώντας ούτε καν τα προσχήματα, σχολιάζει και αντιτίθεται σε σχετικά δημοσιεύματα από τα ΜΜΕ αναφορικά με το καταφύγιο για θαλάσσια είδη στο Αιγαίο. Διαβάστε σχετικό δελτίο τύπου σε αυτό τον σύνδεσμο Άξιο αναφοράς είναι βέβαια και ότι η ίδια επιτροπή είχε γνωμοδοτήσει και αδειοδότησει με συνοπτικές διαδικασίες (εντός λίγων εβδομάδων) τη λειτουργία του αποκαλούμενου Κέντρου Περίθαλψης μεσογειακής φώκιας εντός του Αττικού Πάρκου, το οποίο στεγάζεται σε 2 οικίσκους container με ανεπαρκέστατες υποδομές, αλλά και επικίνδυνες συνθήκες λόγω της γειτνίασης ενός από τα πλέον απειλούμενα είδη παγκοσμιως με 2000 εγκλωβισμένα ζώα από 290 είδη που προέρχονται από διάφορα μέρη του πλανήτη. Εύλογα εγείρονται πολλά ερωτήματα δεδομένου ότι η πρόεδρος και μέλος της επιτροπής που έχει ορίσει το ΥΠΕΝ για την αξιολόγηση των νέων Κέντρων Περίθαλψης Άγριας Ζωής, είναι επί χρόνια συνεργάτης του Αττικού Πάρκου, αλλά και υπεύθυνη κτηνίατρος του αμφιλεγόμενου Κέντρου Περίθαλψης που λειτουργεί εντός του δελφιναρίου, το οποίο αδειοδότησε η επιτροπή στην οποία η ίδια είναι μέλος και πρόεδρος. Δύο μέτρα λοιπόν και δύο σταθμά και κάποιος θα πρέπει να εξηγήσει σε όλους μας ποια είναι η σκοπιμότητα και ποιους εκπροσωπεί πραγματικά η συγκεκριμένη επιτροπή. To κτήριο 800μ² που θα στεγάσει το υπό δημιουργία Κέντρο Περίθαλψης και Καταφύγιο Θαλάσσιων Ειδών στο Αιγαίο. Το κτήριο ήδη λειτουργεί με πρότυπες αειφορικές πρακτικές, με στόχο το μηδενισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του. Λειτουργεί με πλήρη ενεργειακή αυτονομία με ΑΠΕ, με αυτονομία υδροδότησης με πρότυπο σύστημα αφαλάτωσης μικρής κλίμακας με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση που λειτουργεί αποκλειστικά με ΑΠΕ, σύστημα θέρμανσης με βιομάζα, σύστημα διαχείρισης και επεξεργασίας νερού κλπ. Έχει αναγνωριστεί από πολυάριθμους φορείς του εξωτερικού ως πρότυπο αειφόρου λειτουργίας. Στο ίδιο πλαίσιο βέβαια είναι και η δήλωση του ιδιοκτήτη του Αττικού Πάρκου που αναφέρει ότι: “στους Λειψούς δεν υπάρχει κάποιο αδειοδοτημένο καταφύγιο θαλάσσιων θηλαστικών, ούτε σχετικές εγκαταστάσεις και εξειδικευμένο προσωπικό αλλά μόνο διακηρυγμένη πρόθεση, να δημιουργηθεί ένα. Ακόμη και αν υπήρχε όμως η επιλογή των Λειψών δεν θα ήταν κατάλληλη λόγω της θερμοκρασίας των υδάτων της περιοχής” Απαντώντας στο παραπάνω: προφανώς η θερμοκρασία είναι κατάλληλη για τα συγκεκριμένα ρινοδέλφινα, όπως διαβεβαιώνεται από ειδικούς επιστήμονες και την επί 10 χρόνια παρακολούθηση των φυσικοχημικών χαρακτηριστικών της περιοχής, οι εγκαταστάσεις έχουν ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό και ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα είναι λόγω της αναμονής των λεπτομερειων των απαιτήσεων της αδειοδότησης οι οποίες δεν έχουν γίνει ποτέ γνωστές από την επιτροπή που αναφέρεται παραπάνω. Η επιστημονική στήριξη του εγχειρήματος καθώς και τα πρωτόκολλα λειτουργίας του βασίζονται σε μία διεθνή επιστημονική επιτροπή που έχει συσταθεί για το σκοπό αυτό και απαρτίζεται από 4 διεθνείς φορείς και 6 από τους πλέον αναγνωρισμένους κτηνίατρους/ επιστήμονες με πολυετή εμπειρία και εξειδίκευση στην περίθαλψη και ευζωία των θαλάσσιων ειδών. Τις εγκαταστάσεις της “απλής διακηρυγμένης πρόθεσης χωρίς εγκαταστάσεις” όπως περιγράφει ο ιδιοκτήτης του Αττικού Πάρκου, έχουν ήδη επισκεφθεί πολυάριθμοί επιφανείς διεθνείς επισκέπτες, Έλληνες και ευρωπαίοι πολιτικοί, μέλη του ευρωκοινοβουλίου, η πρώην βασίλισσα της Ισπανίας, πρέσβεις ξένων χωρών, διεθνή ΜΜΕ, κλπ, στηρίζοντας αυτό το σημαντικό ελληνικό περιβαλλοντικό εγχείρημα, που στοχεύει να αποτελέσει μία πρότυπη λύση πανευρωπαϊκά για την αποτελεσματική περίθαλψη των θαλάσσιων ειδών σε ένα φυσικό περιβάλλον, καθώς και για τα δελφίνια που πρόκειται να μεταφερθούν από την αιχμαλωσία. Όμως πώς είναι δυνατόν να εξηγήσουμε στους παραπάνω ότι στην Ελλάδα των διαδικασιών fast track και σε ένα δημόσιο κτίριο και έκταση που έχουν παραχωρηθεί από άλλη υπηρεσία του ΥΠΕΝ ακριβώς για αυτό το σκοπό, έχουμε να αντιμετωπίσουμε την επί 6,5 χρόνια στοχευμένη γραφειοκρατική παρεμπόδιση ενός τόσο αναγκαίου και πρότυπου περιβαλλοντικού έργου που υλοποιείται στο κέντρο του Αιγαίου, χωρίς κρατικούς ή ευρωπαϊκούς πόρους. Σε μία εποχή που πολλά έχουν αλλάξει αναφορικά με την προστασία των ζώων, τη σχετική νομοθεσία, τη στάση της πολιτείας και των πολιτών, αλλά και την κατανόηση των άγριων ζώων, είναι επιτέλους καιρός, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση να δοθεί ένα οριστικό τέλος στην αιχμαλωσία και την ξεκάθαρα βάναυση εκμετάλλευση των δελφινιών και των άλλων ζώων για χάριν της «διασκέδασης» κάποιων και φυσικά του κέρδους. Το βέβαιο είναι ότι όλοι μας μοιραζόμαστε το μερίδιο της ευθύνης για το ότι ανεχθήκαμε ή θεωρήσαμε κανονικότητα τόσα χρόνια “τη σύγχρονη μετεξέλιξη των τσίρκων με ζώα”, που μάλιστα επί των ημερών μας βαφτίστηκαν προκλητικά ως “θεματικά πάρκα με εκπαιδευτική δραστηριότητα!” Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μία χώρα όπου το επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα, όσο και αν ακούγεται απίστευτο, δεν έχει στο πρόγραμμά του ούτε μία ώρα για τη διδασκαλία σχετικά με τη βιοποικιλότητα που μας περιβάλλει, τη βιολογία των ειδών και τον τρόπο συνύπαρξης μας με αυτά, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την επιβίωση μας. Η λύση για τα αιχμάλωτα δελφίνια στις μέρες μας είναι να δημιουργηθούν καταφύγια ανά τον κόσμο για να τα φιλοξενήσουν σε περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο κοντινό στο φυσικό τους, και όχι να ανταλλάσσονται μεταξύ δελφιναρίων και να αποτελούν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης. Για το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, Θοδωρής Τσιμπίδης, t.tsimpidis@archipelago.gr Δείτε Ντοκιμαντέρ μικρού μήκους για το υπό δημιουργία Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου. Βραβεύτηκε ως “Best Heroic Act of Environmental Stewardship” στο World Whale Film Festival στο Maui της Χαβάης. Προβλήθηκε και στο 14ο Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών στο Los Angeles. Παραγωγή της Clawed Hat Films, με έδρα τη Νότιο Αφρική. Σημείωση: τα γυρίσματα έγιναν το 2019 κατά την έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών στο κτήριο.

Archipelagos Institute of Marine Conservation, Agio