Τα Καλά Νέα ή το CD των Μακρηνών-Λιβισιανών

του Φάνη  Βορεινάκη 

Ευτυχώς που υπάρχουν και άλλα καλά νέα στις ημέρες μας. Πρόκειται για το cd, των παραδοσιακών τραγουδιών του Λιβισιού και τη Μάκρης, Μικράς Ασίας. Το Λιβίσι αποτελούσε την ορεινή μεσόγαια πόλη, με την Μάκρη (Fethiye σήμερα) να την εξυπηρετεί σαν θαλασσινό επίνειό της στις ακτές της Λυκίας. Η Μάκρη που βρίσκεται κοντά στα ερείπια της αρχαίας Τελμησσού, αναφέρεται στους χάρτες και πορτολάνους του διάσημου τούρκου θαλασσοπόρου-χαρτογράφου Piri Reis. Οι Μικρασιάτες αυτοί πρόσφυγες, που αποίκησαν κυρίως τη Νέα Μάκρη Μαραθώνα (Ξυλοκέριζα) μετέφεραν και τον πολιτισμό τους, την μουσική τους παράδοση.

Την παράδοση αυτή έρχεται να διασώσει, αποτυπώνοντάς την το cd του δραστήριου πολιτιστικού συλλόγου Μακρηνών-Λιβισιανών Μικράς Ασίας. Διασώζει 22 τραγούδια, στο γλωσσικό ιδίωμα του Λιβισιού που θεωρείται από τα παλαιότερα μικρασιατικά, οργανικά συγγενικό με τα ιδιώματα των Δωδεκανήσων, Κύπρου, Καππαδοκίας και εν μέρει του Πόντου. Το πολύ προσεγμένο, συνοδευτικό επεξηγηματικό βιβλιαράκι, παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την φορεσιά (όχι στολή!) του  Λιβισιού, τις γιορτές και τα πανηγύρια, το χορό (στον οποίο πρωταρχικό ρόλο κατέχει η περίφημη σούστα), τη μουσική και τους μουσικούς εκτελεστές-παλαιότερους και νεότερους. Είναι εμπλουτισμένο με φωτογραφίες εποχής αλλά και πρόσφατες, καθώς και μία γκραβούρα της αλησμόνητης Μικράς Ασίας, ολοκληρούμενο με καλή αγγλική του μετάφραση. Η ορχήστρα των μουσικών υπό την καθοδήγηση του άξιου δασκάλου της χορωδίας Κώστα Σιδερή ο οποίος παίζει λαούτο, αποτελείται από ζυγιά που περιλαμβάνει εξαιρετικό βιολί, πολίτικο λαούτο (λάφτα), ταμπουρά, τουμπελέκι, νταιρέ, μικρό ντέφι με ζίλια, ζίλια και ακορντεόν. Τα τραγούδια εκτελούνται κυρίως από τη γυναικεία χορωδία του συλλόγου, ορισμένα από την αντίστοιχη ανδρική, κάποια από την Κατερίνα Παπαδοπούλου, ενώ υπάρχουν και δύο οργανικά μελίσματα. Στους μουσικούς τρόπους κυριαρχεί αυτός του ρε, ενώ περιλαμβάνονται και οι ιδιόμορφες κλίμακες της οθωμανικής μουσικής, τα μακάμ «Χουζάμ» και «Σαμπάχ». Οι ρυθμοί είναι δίσημοι, τετράσημοι, επτάσημοι και εννιάσημος, με τις εσωτερικές υποδιαιρέσεις τους. Ο δίσκος έρχεται να φωτίσει την μικρασιατική λυκειακή μουσική παράδοση για την οποία ελάχιστες δημοσιοποιημένες πληροφορίες υπήρχαν, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Μικράς Ασίας. Η όλη μουσικολογική έρευνα αποτέλεσε καρπό της άοκνης προσπάθειας του συλλόγου Μακρηνών-Λιβισιανών που συνέλεξε το πρωτογενές υλικό, υποβοήθούμενου και από την παραχώρηση του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, που ήταν και η μοναδική δυστυχώς μεταξύ παρεμφερών ιδρυμάτων.

Η επιστροφή στις ρίζες αποτελεί την καλύτερη απάντηση  στην πτωτική πολιτισμική πορεία του Εθνους, αρκεί να υπάρξη η ανάλογη συνέχεια.