Κοὺρτ Του­χόλ­σκυ (Kurt Tucholsky): Ὁ ψύλ­λος

 

By planodion on 18 Μάϊος 2025 Κοὺρτ Του­χόλ­σκυ (Kurt Tucholsky) Ὁ ψύλ­λος (Der Floh) ΤΟ ΝΟΜΟ ΓΚΑΡ —γιὰ τὴν ἀκρί­βεια, ἐκεῖ ποὺ βρί­σκε­ται ἡ πό­λη Νὶμ καὶ ἡ γέ­φυ­ρα τοῦ πο­τα­μοῦ Γκάρ, στὴ Νό­τια Γαλ­λία—, ἐκεῖ σὲ ἕνα τα­χυ­δρο­μι­κὸ γρα­φεῖο κα­θό­ταν μία ἐπὶ δε­κα­ε­τί­ες φρο­ϋ­λάιν, ἡ ὑπάλ­λη­λος, ἡ ὁποία εἶ­χε μιὰ κα­κιὰ συ­νή­θεια: ἄνοι­γε κα­τὰ κά­ποιο τρό­πο τὰ γράμ­μα­τα καὶ τὰ διά­βα­ζε. Αὐ­τὸ τὸ γνώ­ρι­ζαν οἱ πάν­τες. Ἀλ­λὰ ὅπως συμ­βαί­νει στὴ Γαλ­λία: θυ­ρω­ρεῖο, τη­λέ­φω­νο καὶ τα­χυ­δρο­μεῖο εἶ­ναι θε­σμοὶ ἱε­ροί, καὶ θε­ω­ρη­τι­κὰ μπο­ρεῖ μὲν κα­νεὶς νὰ τοὺς θί­γει, ἀλ­λὰ στὴν πρά­ξη αὐ­τὸ δὲν ἐπι­τρέ­πε­ται κι ἔτσι δὲν τοὺς ἀγ­γί­ζει κα­νείς.        Συ­νε­πῶς, ἡ φρο­ϋ­λάιν διά­βα­ζε τὰ γράμ­μα­τα καὶ στε­νο­χω­ροῦ­σε πολ­λοὺς μὲ τὶς ἀδια­κρι­σί­ες της.        Στὸν νο­μὸ αὐ­τὸ ζοῦ­σε στὸν ὡραῖο του πύρ­γο ἕνας τε­τρα­πέ­ρα­τος κό­μης. Οἱ κό­μη­τες στὴ Γαλ­λία τυ­χαί­νει νὰ εἶ­ναι κα­μιὰ φο­ρὰ πα­νέ­ξυ­πνοι. Ὁ ἐν λό­γῳ κό­μης ἔκα­νε μιὰ μέ­ρα τὸ ἑξῆς:        Κά­λε­σε ἕναν δι­κα­στι­κὸ ἐπι­με­λη­τὴ στὸν πύρ­γο του καὶ πα­ρου­σίᾳ του ἔγρα­ψε σὲ φί­λο του:              Φί­λε ἀγα­πη­τέ,                    δε­δο­μέ­νου ὅτι γνω­ρί­ζω πὼς ἡ φρο­ϋ­λάιν τοῦ τα­χυ­δρο­μεί­ου Ἐμι­λὶ Ντυ­πὸν πα­ρα­βιά­ζει στα­θε­ρὰ καὶ δια­βά­ζει τὴν ἀλ­λη­λο­γρα­φία μας, για­τὶ κυ­ριο­λε­κτι­κὰ πλαν­τά­ζει ἀπὸ πε­ριέρ­γεια, σοῦ στέλ­νω ἐσώ­κλει­στον ἕνα ζων­τα­νὸ ψύλ­λο, γιὰ νὰ τῆς κο­πεῖ κά­πο­τε μα­χαί­ρι ἡ συ­νή­θεια.                    Μὲ πολ­λοὺς ἐγ­κάρ­διους χαι­ρε­τι­σμούς                    Κό­μης Κόκς        Καὶ ἔκλει­σε τὸ γράμ­μα πα­ρόν­τος τοῦ δι­κα­στι­κοῦ ἐπι­με­λη­τῆ, χω­ρὶς ὡστό­σο νὰ βά­λει κα­νέ­ναν ψύλ­λο μέ­σα.        Ὅταν ἔφτα­σε τὸ γράμ­μα, βρέ­θη­κε ὄν­τως μέ­σα ἕνας ψύλ­λος. Πη­γή: Kurt Tucholsky, Gesammelte Werke - Ἅπαν­τα τὰ ἔρ­γα σὲ δέ­κα τό­μους. Τό­μος 10ος. Reinbek, Ἁμ­βοῦρ­γο 1975, 7. Με­τά­φρα­ση ἀπὸ τὰ γερ­μα­νι­κά: Συ­με­ὼν Σταμ­που­λοῦ. Γεν­νή­θη­κε τὸ 1954 στὴν Ἀθή­να, ὅπου σπού­δα­σε κλα­σι­κὴ ἀρ­χαιο­λο­γία. Ἀρ­γό­τε­ρα προ­χώ­ρη­σε σὲ σπου­δὲς συγ­κρι­το­λο­γί­ας στὸ πα­νε­πι­στή­μιο τοῦ Τύμ­πιν­γκεν. Ἐκ­πό­νη­σε με­λέ­τες γιὰ τὶς πη­γὲς τῆς πε­ζο­γρα­φί­ας καὶ τὰ θε­α­τρι­κὰ ἔρ­γα τοῦ Γιάν­νη Σκα­ρίμ­πα, τὴν «ἀν­τι­πα­ρά­θε­ση» τοῦ Φρήν­τριχ Χαίλ­ντερ­λιν μὲ τὸ ἔρ­γο τοῦ Σο­φο­κλῆ. Με­τέ­φρα­σε καὶ ἐξέ­δω­σε ἢ δη­μο­σί­ευ­σε σὲ λο­γο­τε­χνι­κὰ ἔν­τυ­πα ἔρ­γα τῶν Ρ.Μ. Ρίλ­κε, Νο­βά­λις, Χαίλ­ντερ­λιν, Πά­ουλ Τσέ­λαν, Νέλ­λυ Ζάκς, Γκότ­φρηντ Μπένν, Γκέρ­χαρντ Φάλ­κνερ, Ντοὺρς Γκρυν­μπάιν, Σά­ρα Κίρς, Πέ­τερ Ἄλ­τεν­μπεργκ, Γκύν­τερ Κοῦ­νερτ, Μπάρ­μπα­ρα Καῖ­λερ κ.ἄ. Βι­βλία του κυ­κλο­φο­ροῦν ἀπὸ τὶς ἐκ­δό­σεις Στιγ­μή, Gutenberg, Ἄγ­κυ­ρα, Κουκ­κί­δα καὶ ΣΩΒ. Κοὺρτ Του­χόλ­σκυ (Kurt Tucholsky, 1890-1935). Γερ­μα­νο­ε­βραῖ­ος συγ­γρα­φέ­ας καὶ στρα­τευ­μέ­νος δη­μο­σιο­γρά­φος κα­τὰ τὴν πε­ρί­ο­δο τῆς Δη­μο­κρα­τί­ας τῆς Βαϊ­μά­ρης. Λό­γω τοῦ ἐλεύ­θε­ρου, κρι­τι­κοῦ, ἀλ­λὰ καὶ σαρ­κα­στι­κοῦ, πνεύ­μα­τός του δη­μο­σί­ευε συ­χνὰ μὲ ψευ­δώ­νυ­μα (Kaspar Hauser, Peter Panter, TheobaldTiger…). Στὴν κοι­νω­νι­κή, πο­λι­τι­κὴ κρι­τι­κή, ἀλ­λὰ καὶ μὲ τὴν ἰδιό­τη­τά του ὡς συγ­γρα­φέα καὶ ποι­η­τῆ, εὐ­θυ­γραμ­μί­ζε­ται μὲ τὸ δη­κτι­κό, ὅσο καὶ ρο­μαν­τι­κό, πνεῦ­μα τοῦ Χάιν­ριχ Χάι­νε καὶ τοῦ Κὰρλ Κρά­ους. Συ­νει­δη­τὸς ἰδε­ο­λό­γος σο­σια­λι­στὴς καὶ εἰ­ρη­νι­στής, σή­μα­νε ἐπα­νει­λημ­μέ­νως τὸν κώ­δω­να κιν­δύ­νου ἐμ­πρὸς στὴν ἄνο­δο τοῦ Γ’ Ράιχ. Τὸν Μάιο τοῦ 1933 τὰ βι­βλία του ρί­χτη­καν ἀπὸ τοὺς να­ζι­στὲς στὴν πυ­ρά, ὅπως καὶ ὅλων τῶν ἀν­τι­φρο­νούν­των συγ­γρα­φέ­ων καὶ δια­νο­ου­μέ­νων. Αὐ­το­ε­ξό­ρι­στος ἀπὸ τὸ 1924 στὴ Γαλ­λία καὶ ἀπὸ τὸ 1929 στὴ Σου­η­δία πα­ρα­κο­λού­θη­σε τὴ στα­δια­κὴ πο­λι­τι­κὴ καὶ κοι­νω­νι­κὴ διο­λί­σθη­ση τῆς Γερ­μα­νί­ας. Με­τὰ τὸ 1930 οἱ δυ­να­μι­κὲς πα­ρεμ­βά­σεις του μέ­σω τοῦ τύ­που ἄρ­χι­σαν νὰ ἀραιώ­νουν. Χα­ρα­κτή­ρι­ζε τὸν ἑαυ­τό του «πα­ραι­τη­μέ­νον Γερ­μα­νὸ καὶ ποι­η­τή». Ὅλα αὐ­τὰ σὲ συν­δυα­σμὸ μὲ σο­βα­ρὰ προ­βλή­μα­τα ὑγεί­ας ποὺ ἀν­τι­με­τώ­πι­ζε, τὸν ὁδή­γη­σαν στὸν θά­να­το ἀπὸ ὑπερ­βο­λι­κὴ δό­ση ὑπνω­τι­κῶν χα­πιῶν. Εἰ­κά­ζε­ται ὅτι ἐπρό­κει­το γιὰ αὐ­το­κτο­νία. Στὴ σύν­το­μη ζωή του δη­μο­σί­ευ­σε πε­ρισ­σό­τε­ρα ἀπό 2.000 δο­κί­μια, ἄρ­θρα, ποι­ή­μα­τα, ἀφο­ρι­σμοὺς καὶ μι­κροϊ­στο­ρί­ες. Μνη­μο­νεύ­ε­ται ξε­χω­ρι­στὰ ἡ συ­να­γω­γὴ σύν­το­μων μι­κρο­α­φη­γη­μά­των ὑπὸ τὸν τί­τλο Τὸ χα­μό­γε­λο τῆς Μό­να Λί­ζα (1929). Τὸ 1960 ἐκ­δό­θη­καν σὲ τρεῖς τό­μους τὰ Ἅπαν­τά του ἀπὸ τὶς ἐκ­δό­σεις Rowohlt. Ἔχουν γί­νει ἀρ­κε­τὲς ἐπα­νεκ­δό­σεις τῶν Ἁπάν­των του μέ­χρι σή­με­ρα.  Στὰ ἑλ­λη­νι­κὰ κυ­κλο­φο­ροῦν συ­να­γω­γὴ χρο­νο­γρα­φη­μά­των του ὑπὸ τὸν τί­τλο Σού­ρου­πο ἢ χά­ρα­μα; Δη­μο­κρα­τία τῆς Βαϊ­μά­ρης, ἀν­τι­ση­μι­τι­σμός, σά­τι­ρα (Μτ­φρ. Σω­μα­τεῖο Με­τα­πτυ­χια­κῶν Σπου­δῶν Γερ­μα­νι­κῆς Γλώσ­σας καὶ Λο­γο­τε­χνί­ας. Κρι­τι­κή, 2021, δί­γλωσ­ση ἔκ­δο­ση) καὶ οἱ δύο νου­βέλ­λες: Ράιν­σμπεργκ – Ἀνά­κτο­ρο Γκρίπ­σχολμ σὲ με­τά­φρα­ση Εὔ­ης Βαϊ­κού­ση (Κα­στα­νιώ­της, 2024). Τὸ μι­κρο­α­φή­γη­μα «Ὁ ψύλ­λος» δη­μο­σιεύ­τη­κε στὸ βε­ρο­λι­νέ­ζι­κο πε­ριο­δι­κὸ Die Weltbühne στὶς 5 Ἰα­νουα­ρί­ου 1932· ὑπο­γρα­φὴ Peter Panter. Ἕνα ἀπὸ τὰ τε­λευ­ταῖα δη­μο­σιεύ­μα­τα τοῦ Του­χόλ­σκυ.